Gerhard Jacobi

Gerhard Justus Eduard Jacobi (ur. 25 listopada 1891 w Bremie; zm. 12 lipca 1971 w Oldenburgu) – niemiecki teolog luterański, czołowy przedstawiciel Kościoła Wyznającego (niem. Bekennende Kirche) i biskup Ewangelicko-Luterańskiego Kościoła Oldenburga (niem. Evangelisch-Lutherischen Kirche in Oldenburg).

Gerhard Jacobi
Gerhard Jacobi.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Justus Julius August Jacobi, generalny superintendent Saksonii; dziadek Justus Ludwig, profesor teologii na uniwersytecie w Halle; - ożenił się w 1920 r. z baronówną Annemarie von der Recke von der Horst; miał dwoje dzieci.

Życiorys

Gerhard Jacobi chodził do gimnazjum katedralnego w Magdeburgu. Od 1911 r. studiował teologię na uniwersytetach w Tybindze, Berlinie i Halle an der Saale. W 1914 r. zdał pierwszy egzamin teologiczny, po czym od 4.7.1914 brał udział w I wojnie światowej. Od 1918 do 16.11.1919 r. był angielskim jeńcem wojenny. W obozie jenieckim wygłosił pierwsze kazanie.

Po zdaniu drugiego egzaminu kościelnego w 1920 r. był ordynowany 8 stycznia 1921 r. w Magdeburgu. Przez pół roku był kaznodzieją pomocniczym w kościele Pauluskirche w Halle. Od 1 czerwca 1921 do 31 stycznia 1923 r. był kapłanem więziennictwa w prowincji Saksonii i Anhalt, jednocześnie pastorem w więzieniu sądowym w Halle. W latach 1923-1926 pełnił posługę jako pastor w kościele Pauluskirche in Halle i od 1 lutego 1927 do 31 marca 1930 r. w katedrze w Magdeburgu. Od 1 kwietnia 1930 do 31 marca 1954 r. pracował jako pastor w Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche w Berlinie.

Gerhard Jacobi współpracował od 1932 r. z czasopismem Neuwerk. Razem z Hermannem Sasse założył zespół roboczy do spraw Kościoła Arbeitsgemeinschaft für Kirche und Amt, skupiający młodych pastorów brandenburskich, którzy w 1932 r. utworzyli "krąg Jacobiego" na bazie, którego powstał w maju 1933 r. ewangelicki Reformatorski Ruch Młodych (niem. Jungreformatorische Bewegung) będący w opozycji do Niemieckich Chrześcijan (niem. Deutschen Christen, DC) i ich polityczno-kościelnych celów. Do grona 100-120 uczestników, którzy w każdy poniedziałek spotykali się u Jacobiego należał także Dietrich Bonhoeffer. Powstanie tego ruchu stało się początkiem wewnętrznej walki w Niemieckim Kościele Ewangelickim (niem. Deutschen Evangelischen Kirche, DEK) w okresie nazistowskim. Z założonego 11 wrześniu 1933 r. związku ewangelickich pastorów, teologów i urzędników kościelnych sprzeciwiających się wprowadzeniu paragrafu o pochodzeniu aryjskim w Niemieckim Kościele Ewangelickim, Pfarrernotbund i Reformacyjnego Ruchu Młodych powstał w maju 1934 r. Kościół Wyznający (niem. Bekennende Kirche), którego Jacobi był prezesem do 1939 roku. Po wprowadzeniu paragrafu o aryjskim pochodzeniu również Jacobi był zagrożony, gdyż jego przodkowie mieli żydowskie korzenie, mianowicie ojciec matki wg nacjonalistów był Żydem, co i jego czyniło "żydowskim mieszańcem drugiego stopnia". Obok Martina Niemöllera, Jacobi był najbardziej charyzmatycznym przedstawicielem Kościoła Wyznającego w okresie hitlerowskim. Określano go "żydowskim pastorem". Od 1934 r. często bojówkarze faszystowscy napadali na niego oraz każdego roku był kilka razy aresztowany przez nacjonalistów. Przypuszczalnie w 1935 r. Jacobi przyczynił się do tego, że Dietrichowi Bonhoefferowi powierzono utworzenie przy Kościele Wyznającym seminarium dla kaznodziei.

1 września 1939 r. jako kapelan 257 Dywizji Piechoty (Bären-Division) brał udział w kampanii przeciw Polsce. 30 grudnia 1940 został ze służby wojskowej zwolniony ze względów zdrowotnych i wrócił do swojej parafii w Berlinie. 1 października 1945 r. wybrano go na superintendenta okręgu kościelnego Berlin-Charlottenburg, a 1 stycznia 1946 r. został generalnym superintendentem Berlina (Zachodniego). W tym początkowym okresie powojennym poświęcił się szczególnie organizowaniu pomocy duszpasterskiej dla uchodźców i odbudowie ewangelickiego Kościoła w Niemczech. Od 3 września 1954 do 1967 r. był biskupem Ewangelicko-Luterańskiego Kościoła Oldenburga (niem. Evangelisch-Lutherischen Kirche in Oldenburg). W tym czasie brał udział w wypracowaniu umowy między Kościołami Krajowymi Brunszwiku, Hanoweru, Oldenburga i Schaumburg-Lippe. Poza tym uczestniczył w założeniu Oldenburskiej Akademii Ewangelickiej (niem. Evangelische Akademie Oldenburg).

W październiku 1958 r. odrzucił zaproponowaną mu kandydaturę jako następcy Theodora Heussa argumentując to, że "chce pozostać człowiekiem Kościoła". W 1967 r. przeszedł w stan spoczynku.

Gerhard Jacobi był kilka razy odznaczony m.in. w 1954 r. Wielkim Krzyżem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (niem. Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland) i w 1956 r. Wielkim Krzyżem Zasługi z Gwiazdą Republiki Federalnej Niemiec (niem. Großes Verdienstkreuz mit Stern der Bundesrepublik Deutschland).

Dzieła (wybór)

  • Jugendpflege, Jugendbewegung - und was nun?, 1922.
  • Was sind Psychopathen und wie ist ihnen zu helfen?, 1922.
  • Gerichtshilfe für Erwachsene, 1925.
  • Das Reich Gottes im Widerspruch zum Christentum heute, 1928.
  • Tagebuch eines Großstadtpfarrers - Briefe an einen Freund, 1929 (anonim).
  • Langeweile, Muße und Humor und ihre pastoral-theologische Bedeutung, 1952.
  • Der Christ und sein Vaterland, 1956.
  • Vertrauen!, 1961.
  • Glaube verpflichtet. Predigten, 1966.
  • Vaterunser-Predigten, 1968.

Literatura

  • Marc Zirlewagen: Jacobi, Gerhard w Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 24, Bautz, Nordhausen 2005, ISBN 3-88309-247-9, s. 887-892.