Gerhard Johannes Vossius

Gerhard Johannes Vossius (Gerardus Johannes Vossius; ur. w 1577 r. w Heidelbergu; zm. 17 marca 1649 r. w Amsterdamie) - niderlandzki uczony, humanista, filolog i teolog ewangelicko-reformowany.

Genealogia ↑

Ojciec Johannes Voss (zm. 1585); matka N.N. (zm. 1584); - ożenił się 1) w 1602 r. z Elisabeth Corput, 2) po śmierci pierwszej żony z Elisabeth Junius; miał 6 synów i 2 córki, z których przeżył go tylko syn Isaak (1618-1689).

Życiorys ↑

Gerhard Vossius był synem Johannesa Vossa, który opuścił Niderlandy z powodu prześladowań protestantów i osiadł jako pastor niedaleko Heidelbergu. Tutaj jako kalwinista popadł w konflikty z luteranami. Wrócił do Niderlandów, gdzie studiował na uniwersytecie w Lejdzie. Po studiach został pastorem w Dordrecht.

Po śmierci rodziców Gerhard Johannes Vossius znalazł opiekę u Barbary van der Mijlen, żony przyjaciela jego ojca, która zadbała z wielką starannością o jego wychowanie. Vossius po ukończeniu szkoły łacińskiej w Dordrecht studiował od września 1595 r. filologię klasyczną u Bonaventury Vulcaniusa (1538-1614)), matematykę u Rudolpha Snella (1546-1613), filozofię u Petrusa Bertiusa (1565-1629) i teologię u Pierre'a Du Moulin (1568-1658) na uniwersytecie w Lejdzie. W 1598 r. został magistrem i doktorem filozofii oraz rozpoczął studia teologiczne u Lucasa Trelcatiusa (1542-1602), Franciscusa Gomarusa (1563-1641) i Franciscusa Juniusa (1545-1602). Od tego ostatniego nauczył się także języka hebrajskiego.

W 1600 r. został rektorem gimnazjum w Dordrecht. W tym samym czasie wzrastała jego renoma dzięki działalności pisarskiej i przybywali do kierowanej przez niego placówki nie tylko uczniowie z Niderlandów, ale także z Francji i Anglii. Dzięki wstawiennictwu Hugo Grocjusza (1583-1645) rozpoczął w 1615 r. pracę jako rektor na wydziale teologicznym na uniwersytecie w Lejdzie. Opublikowane dzieło »Historia Pelagiana s. Historiae de controversiis, quas Pelagius eiusque reliquiae moverunt, libri tres.« (1618) jego przeciwnicy wykorzystali jako powód do podejrzewania go o herezję i sympatyzowanie z remonstrantami. W 1620 po synodzie w Dordrecht (1618-1619) został zwolniony z uniwersytetu. W 1622 r. otrzymał ponownie zatrudnienie na uniwersytecie w Lejdzie jako profesor retoryki i historii, a później po odejściu Johannesa van Meursa (1579-1639) został także profesorem języka greckiego.

W 1632 r. został profesorem historii w Athenaeum Illustre w Amsterdamie (placówka poprzedzająca tamtejszy uniwersytet założona w 1632 r.) gdzie pracował, aż do śmieci w dniu 17 marca 1649 roku. Według tradycyjnych opowiadań zmarł w wyniku upadku z drabiny w swojej obszernej bibliotece. Natomiast jego przyjaciel Johannes Tollius podaje jako przyczynę śmierci różę (łac. erysipelas).[1]



Opracowane prze niego gramatyki języka łacińskiego (1626) i greckiego (1627) wpłynęły na rozwój holenderskiego szkolnictwa podobnie jak prace Filipa Melanchtona (1497-1560) w Niemczech. Jego podręczniki znalazły zastosowanie m.in. w 1651 r. w regulaminie szkolnym księcia Brunszwiku-Wolfenbüttel Augusta Młodszego (1579-1666). Pisał także o teologii chrześcijańskiej i wczesnej historii Kościoła.

Dzieła (wybór) ↑

  • De historicis Graecis, libri IV. 1601.
  • Historiae de controversiis quas Pelagius eiusque reliquiae moverunt. 1618.
  • Rhetorices contractae sive partitionum oratoriarum libri V. 1621.
  • Ars historica, sive de historiae & historices natura, historiaeque scribendae preceptis, commentatio. 1623.
  • Aristarchus, sive de arte grammatica. 1635.
  • Latina prosodia, et artis metricae elementa. 1645.
  • Poeticarum institutionum libri III. 1647.

Literatura ↑

  • Friedrich Koldewey: Gerhard Johannes Vossius. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 40, Duncker & Humblot, Leipzig 1896, s. 367-370.
  • Hans-Josef Krey: VOSSIUS, Gerhardus Johannes. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 13, Bautz, Herzberg 1998, ISBN 3-88309-072-7, s. 98-100.

Linki ↑

Przypisy ↑

  1. ↑ Jacques Georges de Chauffepié: Nouveau dictionnaire historique et critique: pour servir de supplément ou de continuation au Dictionnaire historique et critique de Pierre Bayle, tom 4, s. 459.
Autor: Roman Penkała