Konrad Grebel

Konrad Grebel (ur. ok. 1498 r. w Grüningen w Szwajcarii; zm. w sierpniu 1526 r. w Maienfeld koło Chur) - był synem znanego zuryskiego kupca i rajcy miejskiego. Uważany jest za współzałożyciela ruchu anabaptystów i często określany jest jako "ojciec anabaptyzmu".

300px Conrad Grebel Web
Konrad Grebel.

Genealogia

Ojciec Hans Jakob Grebel (ok. 1460-1526), rajca w Małej Radzie Zurychu, od 1521 do 1525 r. był posłem do Tagsatzungu (parlament szwajcarski), zwolennik Reformacji, ale przeciwnik Ulricha Zwingli (1484-1531), w 1526 r. został ścięty za zakazane przyjmowanie zagranicznej pensji; matka Dorothea Fries; siostra Martha (poślubiła w 1519 r. Joachima Vadiana (1484-1551)); - ożenił się w 1522 r. z Barbarą N.N.; miał 3 dzieci.

Życiorys

Konrad Grebel studiował w latach 1514-15 w Bazylei u Henricusa Glareanusa (1488-1563), w latach 1515-18 w Wiedniu u Joachima Vadiana i w latach 1518-20 w Paryżu ponownie u Glareanusa. Jego humanizm ograniczył się do zainteresowań filologicznych i przyrodniczych. Dopiero w czasie między 1520 a 1522 r., gdy poróżnił się z ojcem i nie pojechał do Włoch, aby tam kontynuować studia, został "nawrócony" przez Ulricha Zwingli. W latach 1522-23 został jego żarliwym zwolennikiem. Zwingli jest jedynym, który wywarł wpływ na teologię Grebla. W grudniu 1523 r. zerwał jednak z Zwinglim. Teraz stworzył się krąg "braci" wokół Grebla i Feliksa Manza (1498-1527). W jego liście do Thomasa Müntzera (1489-1525) z 5 września 1524 r. wystąpił w imieniu kręgu, jako mniejszościowego Kościoła, z jasnymi wyobrażeniami o naśladowaniu Chrystusa, chrzczeniu dorosłych, nabożeństwie, Wieczerzy Pańskiej i prowadzeniu zboru. List nie jest świadectwem niezależności zuryskiego kręgu od Müntzera, lecz pokazuje różnice nie do przezwyciężenia. Kiedy w styczniu 1525 r. rada miasta po publicznej dyspucie zakazała dalszego rozważania kwestii chrztu, ukonstytuował się pierwszy protestancki wolny Kościół po ponownym chrzcie byłego księdza katolickiego Jörga Blaurocka (1492-1529), którego dokonał Grebel.

Dla Grebla i jego braci zaczął się czas prześladowań. 8 października 1525 r. został razem z Blaurockiem uwięziony i przekazany do więzienia w Zurychu. Wkrótce dołączył do nich Felix Mantz. 18 listopada 1525 r. wszyscy trzej zostali skazani na więzienie o chlebie i wodzie. Początkiem marca 1526 r. zostali ponownie przesłuchani i skazani na dożywocie, jednocześnie rada postanowiła w przyszłości skazywać anabaptystów na śmierć przez utopienie. Dwa tygodnie później, 21 marca 1526 r. skazańcom udało się zbiec z więzienia. Konrad Grebel zmarł na dżumę w sierpniu 1526 r. w Maienfeld koło Chur.

Za wyjątkiem okresu więzienia, Konrad Grebel działał jako misjonarz w Schaffhausen, Sankt Gallen, Waldshut, w zuryskim kantonie i a po opuszczeniu więzienia w kantonie Appenzell. Zaczęty przez niego ruch anabaptystyczny był wkrótce ważną gałęzią Reformacji i miał znaczenie nie tylko dzięki kontynuacji we wspólnotach menonitów, braci morawskich i po części także u baptystów, lecz także jego bezpośrednie działanie wpłynęło na rozwój dzisiejszych wolnych Kościołów w krajach anglikańskich.

Ze spuścizny Grebela zostało 70 listów, najczęściej skierowane są do Vadiana i pochodzą z okresu jego studiów.

Literatura

  • Meyer von Knonau: „Grebel, Konrad”, w: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 9, Duncker & Humblot, Leipzig 1879, s. 619-622 (online).
  • Heinold Fast: „Grebel, Konrad”, w: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 7, Duncker & Humblot, Berlin 1966, ISBN 3-428-00188-5, s. 15 (online</a<).
  • Friedrich Wilhelm Bautz: Grebel, Konrad. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 2, Bautz, Hamm 1990, ISBN 3-88309-032-8, s. 295-296.

Linki

  • Ulrich J. Gerber: „Konrad Grebel”, w: Historisches Lexikon der Schweiz (online).
  • Hans-Jürgen Goertz: „Grebel, Konrad”, w: Mennonitisches Lexikon Band V (MennLex V) (online).

Artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Autor: Roman Penkała