Guilielmus Xylander

Guilielmus Xylander (znany także jako Xylander, Wilhelm; Holtzman, Wilhelm; Holtzmann, Wilhelm; Holzmann, Wilhelm; ur. 26 grudnia 1532 w Augsburgu, zm. 10 lutego 1576 w Heidelbergu) - niemiecki uczony i humanista. (wyznania ewangelicko-reformowanego)

Życiorys

Guilielmus Xylander jako dziecko miał kształcić się na rzemieślnika. Jednak talent chłopca szybko odkrył augsburski humanista, rektor i bibliotekarz Sixt Birck. Burmistrz Wolfgang Rehlinger przyznał mu wsparcie ze strony miasta. Tak więc uczęszczał najpierw do szkoły St. Ulrichsschule, gdzie opat na podstawie umowy z radą miasta musiał utrzymywać 8 stypendystów, a po zlikwidowaniu tej szkoły został przeniesiony do St. Annaschule. Już w wieku 16 lat przetłumaczył całe Iliou halosis Triphiodora z greki na łacinę stosując heksametr.
Od 21 sierpnia 1549 roku studiował języki grecki, łaciński, hebrajski i szczególnie filozofię Arystotelesa u Jakoba Schegka na uniwersytecie w Tybindze . Już 12 marca 1550 roku otrzymał tytuł bakałarza. Jako samouk studiował także fizykę, medycynę i matematykę. W 1554 roku ukończył studia i powrócił do Augsburga.
Już w 1555 roku przetłumaczył cztery pierwsze książki Euklidesa z języka greckiego na niemiecki.

Ponownie dzięki stypendium otrzymanemu od miasta 20 lipca 1557 roku immatrykulował na uniwersytet w Bazylei. 9 lutego 1558 roku został magistrem filozofii.
Pod wpływem Hieronymusa Wolfa i Ludwiga Carinusa rozpoczął tłumaczenie dzieł Plutarcha. Po śmierci Jakoba Micyllusa dzięki poparciu Thomasa Erastusa został jego następcą i 15 sierpnia 1558 roku objął stanowisko profesora języka greckiego na uniwersytecie w Heidelbergu gdzie należał do zwolenników Zwingli'ego. W 1560 roku został dziekanem, a w 1561 bibliotekarzem w bibliotece elektora i do przybycia Petrusa Ramusa czasowo wykładał matematykę. Przy pomocy Ramusa dokończył tłumaczenie książek Euklidesa. Początkiem 1563 roku zaproponowano mu zmianę profesury z Hermannem Witekindem, który miał zastępstwo na wykładach logiki i z niechęcią je prowadził, a dużo lepiej czuł się jako wykładowca języka greckiego. Xylander zgodził się na tę zamianę i został profesorem logiki jako publicus Organi Aristotelij interpres i stanowisko to pełnił aż do śmierci.
Z powodu dżumy w Heidelbergu 10 września 1563 roku udał się wraz z Johannesem Agricolą do Oppenheim, aby uzyskać zgodę na przesiedlenie tam studentów i profesorów. Za zgodą władz miasta 20 września studenci i siedmiu profesorów przeniosło się do Oppenheim, a 12 marca 1564 roku ponownie wrócili do Heidelbergu po ustąpieniu dżumy.
W latach 1564/65 był rektorem uniwersytetu.
W kwietniu 1564 roku brał udział w rozmowach religijnych w Maulbronn Colloquium Mulbrunnensis dotyczących Wieczerzy Pańskiej a prowadzonych między elektorem Palatynatu Reńskiego Fryderykime III Wittelsbach i księciem Wirtembergii Krzysztofem Wirtemberskim. Podczas tych rozmów był sekretarzem księcia Fryderyka podobnie jak Lucas Osiander księcia Krzysztofa i reprezentował stanowisko Ulricha Zwingli.
W czerwcu 1571 roku brał udział w rozmowach religijnych między ewangelikami reformowanymi a anabaptystami, a w październiku odbył podróż do Wittenbergi i Lipska. W Wittenberdze pokazano mu kilka stron rękopisu Arytmetyki Diofantosa, której kompletny tekst posiadał Andrzej Dudycz. Kilka miesięcy później otrzymał kompletny tekst, który przetłumaczył i w sierpniu 1574 roku zadedykował go księciu Ludwikowi III Wirtemberskiemu Diophanti Alexandrini rerum Arithmeticarum libri sex, quorum....

Znaczenie

Xylander przetłumaczył pisma Kasjusza Diona, Plutarcha, geografię Strabona, geometrię Euklidesa, leksykon geograficzny Stefanosa z Bizancjum i arytmetykę Diofantosa. Rozpoczęte i nie dokończone tłumaczenie opisów podróży geografa Pauzaniasza dokończył i wydał jego przyjaciel Friedrich Sylburg.
Oprócz tego przetłumaczył Rozmyślania Marka Aureliusza, pisma Flegona z Tralles.

Dzieła (wybór)

  • In obitum ... Sibyllae Raunerae , Heibelberg 1561.
  • In obitum honestissimae matronae Sybillae Raunerae : quae coniux fuit ornatissimi viri M. Martini Krusij ..., Heidelberg 1561.
  • Die Sechs Erste Bücher Euclidis, Vom anfang oder grund der Geometrj :..., Basel, 1562.
  • Strabonis Nobilissimi Et Doctissimi Philosophi Ac Geographi Rerum geographicarum commentarij :..., Basel, 1571.

Literatura

  • Fritz Schöll: Xylander, Wilhelm. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 44, Leipzig 1898, strony 582–593.

Linki

Autor: Roman Penkała