Gregor Haloander


Gregor Haloander (ur. w 1501 w Zwickau jako Gregor Meltzer; zm. 7 września 1531 w lub koło Wenecji (Włochy)) - niemiecki prawnik. (wyznania katolickiego)

Haloander, Gregor – Corpus Iuris civilis, 1540 – BEIC 14143752
Corpus Iuris civilis, 1540.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia


Ojciec Philipp Meltzer (zm. 1528/29), sukiennik, rajca miasta Zwickau, syn Hansa (zm. 1498, sukiennik, od 1460 rajca miejski, od 1489 burmistrz w Zwickau) i Gertrud Bremsig; matka Margarethe (po 1471 - po 1531), córka Hansa Schneidera i Magdaleny Richter; - kawaler.

Życiorys


Gregor Haloander otrzymał wyśmienite wykształcenie humanistyczne w Zwickau. W 1521 r. wstąpił na uniwersytet w Lipsku, gdzie w 1522 r. nabył tytuł bakałarza. W Lipsku zaprzyjaźnił się z prepozytem z Zeit Juliusem von Pflugiem, który go namówił na studia prawnicze. Wspierany finansowo przez Pfluga i wyposażony w stypendium przez rodzinne miasto kontynuował studia w latach 1525-27 we Włoszech.

We Włoszech Haloander nawiązał kontakt z niemieckimi i włoskimi humanistami i zwrócił uwagę na sławny florencki rękopis Digesta Justyniana, którego wprawdzie osobiście nie widział, a jedynie mógł wykorzystać notatki Bologninusa (zm. 1508) i Angelo Poliziano (1454-1494). W 1527 r. wrócił do Niemiec. Zgromadzonym przez niego materiał wzbudził zainteresowanie w kręgach uczonych, a zwłaszcza Willibalda Pirckheimera. Dzięki wstawiennictwu swoich mecenasów otrzymał od rady miasta Norymbergi 950 guldenów na opracowanie i wydrukowanie kodeksu prawa cywilnego dla miasta uwzględniającego prawo rzymskie. Wydrukowaniem zajął się norymberski drukarz Johannes Petreius (1497-1550). Po zakończeniu swojej pracy Haloander wyjechał w 1531 r. do Włoch. Również ta podróż była wspierana finansowo przez radę miasta. Po przybyciu do Wenecji została mu skradziona cała gotówka. W podróży z Ferrary do Wenecji zachorował w wyniku zatrucia rybami i zmarł po kilku dniach w Wenecji. Dopiero w 1567 r. wyszła na jaw, przypuszczalnie fałszywa wiadomość, że Haloander został otruty na zlecenie pewnego włoskiego uczonego zazdrosnego o jego sławę naukową.

Krytyczno-filologiczne wydanie przez Gregora Haloandera Corpus juris civilis (Institutionum Iustiniani libri quatuor (1529), Digestorum seu pandectarum libri quinquaginta (1529), Codex Iustinianus (1530)) było wyczynem pionierskim, ponieważ w przeciwieństwie do średniowiecznych pism opierał się na źródłach prawodawstwa cesarza Justyniana I Wielkiego i sięgnął też po greckie nowele, które były uzupełnieniem Kodeksu. Oczywiście praca ta miała także wady, stała się przestarzała, szczególnie po wydaniu Corpus Iuris Civilis przez Denisa Godefroya. Gregor Haloander popadł przez to w zapomnienie.

Dzieła (wybór)


  • Institutionum Iustiniani libri quatuor, 1529.
  • Digestorum seu pandectarum libri quinquaginta 1529.
  • Codex Iustinianus. 1530.
  • Nearōn Iustinianoi basileios tōn en tō nyn heuriskomenōn kai ōs heuriskontai biblion. 1531.

Literatura


  • Roderich von Stintzing: Haloander, Gregor. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 10, Duncker & Humblot, Leipzig 1879, s. 449-451.
  • Liermann, Hans: Haloander, Gregor in: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 7, Grassauer - Hartmann, Berlin, 1966, S. 571.

Linki