Hans Caspar Hirzel

Hans Caspar Hirzel (także Johann Kaspar Hirzel; ur. 21 marca 1725 w Kappel am Albis; zm. 18 lutego 1803 w Zurychu) - szwajcarski lekarz, pisarz i filantrop. (wyznanie ewangelicko-reformowane)

Porträt von Hans Caspar Hirzel
Hans Caspar Hirzel (autor Friedrich Oelenhainz, 1790).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Hans Caspar (1698-1751), kupiec, urzędnik w Kappel; matka Regula (1699-1741), córka burmistrza i mistrza rzemieślniczego Salomona Hirzela (1671-1744) i Reguli Escher; - ożenił się 1) w 1748 z Anną Marią Ziegler, 2) w 1791 z Regulą Leu; z pierwszego małżeństwa miał 6 synów i 7 córek.

Życiorys

Po ukończeniu w 1746 r. Hans Caspar Hirzel studiów medycznych w Lejdzie i pobycie w Poczdamie Caspar Hirzel wrócił w 1747 r. do Zurychu, gdzie w 1752 r. został drugim a w 1761 pierwszym lekarzem miejskim. Od 1763 r. był członkiem Wielkiej Rady w Zurychu. W 1761 r. razem m.in. z Isaakiem Iselinem, był współzałożycielem i pierwszym prezydentem »Towarzystwa Helwetyckiego« (niem. Helvetische Gesellschaft), którego celem było przezwyciężenie wewnętrznych sprzeczności w szwajcarskim społeczeństwie, obudzenie samoświadomości narodowej, rozwinięcie tolerancji religijnej oraz poprawienie wychowania i obyczajów. Od 1778 był członkiem Małej Rady w Zurychu.

Zainteresowania przyrodnicze  Hirzela rozwinął w okresie studiów Johannes Gessner a pogłębiła je przynależność do »Towarzystwa Fizycznego« (niem. Physikalische Gesellschaft), którego w 1790 r. został prezydentem. Tutaj jako członek komisji rolniczej opowiadał się za wspieraniem rolnictwa. W książce »Die Wirtschaft eines philosophischen Bauers« (1761, Gospodarka pewnego filozoficznego rolnika) opisał wzorowe gospodarstwo rolne Jakoba Gujera (1716-1785).

Książka ta w 1762 r. została przetłumaczona na język francuski i zyskała wielkie uznanie. W eseju »Über Vortheil und Schaden der Handelschaft für Feldbau und Sitten des Volkes« (O zaletach i szkodach handlu dla uprawy roślin i obyczajów ludu) Hans Caspar Hirzel opisał w 1788 skutki wczesnej industrializacji.

Hirzel przyjaźnił się m.in. z malarzem Salomonem Gessnerem, ze swoimi nauczycielami Johannem Jakobem Bodmerem, Johannem Jakobem Breitingerem i Johannesem Geßnerem oraz Johannem Georgiem Sulzerem, Friedrichem Gottliebem Klopstockiem, Christophem Martinem Wielandem, Johannem Wilhelmem Ludwigiem Gleimem, Ewaldem Christianem von Kleistem i Karlem Wilhelmem Ramlerem.  Hirzel zorganizował przejażdżkę po Jeziorze Zuryskim, która skłoniła Klopstocka do napisania ody »Der Zürichsee« (1755, Jezioro Zuryskie).

Dzieła (wybór)

  • Die Wirtschaft eines philosophischen Bauers, 1761.
  • Das Bild eines wahren Patrioten 1767.
  • Auserlesene Schriften zur Beförderung der Landwirtschaft, 1792.

Literatura

  • Gerold Meyer von Knonau: Hirzel, Hans Kaspar w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 12, Duncker & Humblot, Leipzig 1880, s. 485-488, online.
  • Werner Ganz: Hirzel, Hans Caspar w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 9, Duncker & Humblot, Berlin 1972, ISBN 3-428-00190-7, s. 244, online.

Linki

Autor: Roman Penkała