Hans Werner Henze

Hans Werner Henze (ur. 1 lipca 1926 w Gütersloh; zm. 27 października 2012 w Dreźnie) – niemiecki kompozytor muzyki współczesnej i dyrygent.

Bundesarchiv B 145 Bild-F008277-0008, Köln, Schloss Brühl, Meisterkurse Musik, Hans Werner Henze
Hans Werner Henze (1960).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Franz Henze (1898–1945), nauczyciel; matka Margarete Adele z domu Geldmacher (1907–1976)

Życiorys

Hans Werner Henze rozpoczął w 1942 r. studia muzyczne w Brunszwiku. Uczył się gry na fortepianie i perkusji. Początkiem 1944 r. zaczął pracować w »Reichsarbeitsdienst« (RAD; niem. Służba Pracy Rzeszy), a kilka miesięcy później został powołany jako radiotelegrafista do Wehrmachtu. Po krótkim pobycie w brytyjskim obozie jenieckim został w 1945 r. akompaniatorem w teatrze miejskim w Bielefeld. Od 1946 kontynuował studia u Wolfganga Fortnera w Instytucie Muzyki Kościelnej w Heidelbergu, w 1949 r. u René Leibowitza w Darmstadt i Paryżu. W pierwszych kompozycjach Henze zajmował się aktywnie dodekafonią, ale nawiązywał też do stylu neoklasycystycznego (1. Sinfonie i 1. Violinkonzert, 1947).

W 1948 r. pracował w teatrze w Konstancji i stworzył tam pierwszą operę Das Wundertheater do tekstu Miguela de Cervantesa w tłumaczeniu Adolfa Friedricha von Schacka. W 1950 r. został kierownikiem artystycznym i dyrygentem baletu w Heskim Teatrze Państwowym (niem. Hessisches Staatstheater Wiesbaden) w Wiesbaden. Po premierze w 1952 r. w Hanowerze opery Boulevard Solitude ugruntował swoją czołową pozycję wśród kompozytorów młodej generacji.

W 1953 r. Henze wyjechał do Włoch, gdzie przebywał początkowo w Forio na wyspie Ischia. Utrzymywał kontakty z przebywającą tam kolonię intelektualistów m.in. Golo Mannem. Od 1956 r. żył w Neapolu, później Rzymie i Castel Gandolfo, aż zamieszkał na dłużej w Marino w Górach Albańskich. We Włoszech połączyła go przyjaźń z poetką Ingeborg Bachmann, z którą przez jakiś czas mieszkał. Bachmann napisała libretta do jego oper Der Prinz von Homburg (1958; wg Heinricha von Kleista) i Der junge Lord (1964; wg Wilhelma Hauffa). Henze napisał z kolei muzykę do jej słuchowiska Die Zikaden (1954). Razem stworzyli Nachtstücke und Arien (1957) oraz Lieder von einer Insel (1964).

Razem z kompozytorami Paulem Dessau, Borisem Blacherem, Rudolfem Wagner-Régeny i Karlem Amadeusem Hartmannem brał udział w tworzeniu wspólnej kompozycji Jüdische Chronik (1960/1961). W latach 1962-67 kierował klasą mistrzowską kompozycji w Akademii Muzyki i Sztuki Dramatycznej Mozarteum w Salzburgu. W 1966 r. została tam wystawiona jego opera Die Bassariden jako dzieło sporządzone na zlecenie Festiwalu w Salzburgu (niem. Salzburger Festspiele). W 1976 r. Henze zorganizował w Montepulciano festiwal Cantiere Internazionale d’Arte, który miał promować nową muzykę. Od 1980 do 1991 r. kierował klasą mistrzowską kompozycji w Wyższej Szkole Muzyki i Tańca (niem. Hochschule für Musik und Tanz) w Kolonii. W 1981 r. zorganizował warsztaty muzyczne Mürztaler Musikwerkstätten, w 1984 Deutschlandsberger Jugendmusikfest i w 1988 r. Münchener Biennale. Do lat 90-tych Henze regularnie dyrygował, najczęściej własnymi kompozycjami, a rzadziej inscenizował.

Henze uczył poza tym m.in. w Stanach Zjednoczonych Ameryki, na Kubie i wielu miastach europejskich. Jego kompozycje obejmują prawie wszystkie gatunki muzyczne, od oper po muzykę fortepianową. Główną część jego kompozycji stanowią dzieła sceniczne, które zyskały niezwykle wielką publiczność. Mieszkając prawie przez 59 lat we Włoszech, stworzył własny język muzyki, który ukształtowany został przez włoskie życie. Muzyka odnosi się zawsze do jego postawy politycznej, z niej wynika i w poruszający sposób mówi o wielkich humanitarnych celach.Hans Werner Henze napisał 15 oper, opracował opery m.in. Karla Amadeusa Hartmanna, napisał muzykę do baletów, muzykę wokalną, dzieła orkiestrowe w tym 10 symfonii, 2 koncerty fortepianowe i 3 skrzypcowe oraz muzykę kameralną. Zainteresowanie »sztuką stosowaną« i mediami doprowadziło go także do muzyki filmowej.

Nagrody i wyróżnienia (wybór)

Hans Werner Henze otrzymał liczne wyróżnienia, kilka tytułów doktora honoris causa oraz odznaczeń.

  • 1951: Robert-Schumann-Preis der Stadt Düsseldorf
  • 1956: Sibelius-Goldmedaille (Londyn)
  • 1957: Großer Kunstpreis des Landes Nordrhein-Westfalen für Musik
  • 1958: Preis der Musikkritik Buenos Aires
  • 1959: Kunstpreis Berlin
  • 1976: Louis-Spohr-Musikpreis der Stadt Braunschweig
  • 1990: Ernst von Siemens Musikpreis; pollo d’oro (Bilbao)
  • 1996: Annette-von-Droste-Hülshoff-Preis des Landschaftsverbandes Westfalen-Lippe
  • 2010: KulturPreis Europa
  • 2011: Deutscher Musikautorenpreis für das Lebenswerk

Linki