Moriz Haupt

Rudolph Friedrich Moriz Haupt (ur. 27 lipca 1808 w Zittau (pol. Żytawa); zm. 5 lutego 1874 w Berlinie) - niemiecki filolog klasyczny i germanista. (wyznania ewangelickiego)

Moriz Haupt - Imagines philologorum
Moriz Haupt.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Ernst Friedrich (1774-1843), doktor prawa, syndyk i burmistrz (do 1830) w Zittau syn kupca i handlowca Ernsta Siegmunda (1729-96) i Marii Friedrici Grätz; matka Eleonore Jacobine Amalie, córka Johanna Heinricha Lachmanna (1729-1808, pastor w Lubaniu (niem. Lauban), od 1789 pastor w Zittau) i Marii Jacobiny Krach; - ożenił się w Lipsku (niem. Leipzig) w 1842 r. z Louise (zm. 1855), córką Gottfrieda Hermanna (1772-1848) i Christiane Wilhelminy Schwägrichen; miał 2 synów i 2 córki.

Życiorys

Moriz Haupt uczył się w latach 1821-1826 w gimnazjum w Zittau, po czym rozpoczął studia teologiczne w Lipsku. Szybko jednak poświęcił się filologii klasycznej, a jego nauczycielem był Gottfried Hermann. We wrześniu 1830 r. ukończył studia, 17 lutego 1831 r. doktoryzował się i wrócił do rodzinnego miasta. Przez siedem lat opiekował się chorym ojcem. W 1834 r. pojechał razem z rodzicami do Wiednia, gdzie poznał Heinricha Hoffmanna von Fallerslebena, z którym wydał w latach 1836-40 dwa tomy »Altdeutsche Blätter«. Jeszcze w tym samym roku przebywał w Berlinie i poznał tam Karla Hartwiga Gregora von Meusebach i Karla Lachmanna, z którym połączyła go dozgonna przyjaźń. W 1837 r. habilitował się w Lipsku pracą pt. »Quaestiones Catullianae« i został tam Privatdozentem, w 1841 r. awansował na profesora nadzwyczajnego, a w 1843 r. profesora zwyczajnego języka i literatury niemieckiej. W 1838 r. założył »Societas Latina«. Po zawirowaniach 1848 r. Moriz Haupt został oskarżony razem z Otto Jahnem i Theodorem Mommsenem o zdradę stanu i chociaż później uniewinniono ich, zostali w 1851 r. zwolnieni z uczelni. Od 1853 do 1874 r. uczył jako następca Lachmanna w Berlinie.

Będąc jeszcze w Zittau nawiązał kontakt z braćmi Jacobem i Wilhelmem Karlem Grimm. W 1838 r. udał się do Kassel, aby uzgodnić plan wydania »Deutsches Wörterbuch«. Mommsen poświęcił przyjacielowi w 1854 r. pierwszy tom »Römische Geschichte«. Moriz Haupt przyjaźnił się również od 1849 r. z Gustavem Freytagiem, w którego książce »Verlorener Handschrift« (1864) są jego rysy w postaci profesora Felixa Wernera.

Moriz Hauptbył jednym z najważniejszych założycieli germanistyki. W wielu edycjach średnio-wysoko-niemieckich zastosował metodę krytyki tekstu Lachmanna. W 1841 r. założył najstarsze, działające do dzisiaj czasopismo »Zeitschrift für deutsches Altertum«.

Uczniami Haupta byli Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff i Friedrich Zarncke.

Dzieła (wybór)

  • Exempla Poesis Latinae Medii Aevi . 1834.
  • Zu Endlicher's und Hoffmann's Ausgabe der Wiener althochdeutschen Fragmente. 1834.
  • Altdeutsche Blätter 2 tomy, 1836-1840, razem z Heinrichem Hoffmannem von Fallerslebenem.
  • Alte buchhändleranzeige. 1843.
  • Zu Konrads Alexius. 1844.
  • Kritische Bemerkungen über Vellejus Paterculus. 1849.
  • Über eine Handschrift der Leipziger Stadtbibliothek. 1850.
  • Zu den Nibelungen. 1851.
  • Neidhart von Reuenthal. 1858.
  • Zu des minnesangs Frühling. 1867.

Literatura

  • Wilhelm Scherer: „Haupt, Moriz”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 11, Duncker & Humblot, Leipzig 1880, s. 72-80.
  • Carl Becker: „Haupt, Rudolph Friedrich Moriz”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 8, Duncker & Humblot, Berlin 1969, ISBN 3-428-00189-3, s. 101.

Linki

Autor: Roman Penkała