Heinrich Laube

Heinrich Rudolf Constanz Laube (ur. 18 września 1806 w Szprotawie (wówczas niem. Sprottau) na Dolnym Śląsku, zm. 1 sierpnia 1884 roku w Wiedniu) - śląsko-niemiecki pisarz, publicysta, dramaturg i dyrektor teatrów. Przedstawiciel ruchu literackiego Młodych Niemiec, przyjaciel Heinricha Heine (1797-1856). (wyznania ewangelickiego)

Heinrich Laube ok. 1848. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec N. N., wytwórca rękawiczek; matka N. N., córka starszego rzeźnika i karczmarza ze Szprotawy; - ożenił się w Berlinie w 1836 r. z Iduną z domu Buddeus (1808-79, w pierwszym małżeństwie żona Alberta Hänela (1800-33)), obrończynią praw kobiet; miał 1 własnego i 1 syna adoptowanego Alberta Hänela (1833-1918) oraz nieślubną córkę Cornelię Haas (1830-1916).

Życiorys

Heinrich Laube urodził się 18 września 1806 roku w Szprotawie na Śląsku w rodzinie rzemieślniczej. Uczęszczał do gimnazjum w Głogowie (wówczas niem. Glogau) i Świdnicy (wówczas niem. Schweidnitz). W 1826 roku rozpoczął studia na wydziale teologii ewangelickiej w Halle, ale w związku z działalnością w organizacji studenckiej (niem. Burschenschaft) zostaje usunięty z uczelni. W latach 1827 i 1828 kontynuował studia we Wrocławiu (wówczas niem. Breslau). We Wrocławiu poświęcił się studiowaniu historii literatury i od początku 1829 r. pisał artykuły do czasopisma wrocławskiego Die Freikugeln. W lipcu 1829 r. objął redakcję czasopisma Aurora.

Po studiach w 1830 roku podjął pracę jako prywatny nauczyciel w Kotowicach (wówczas niem. Kottwitz). W 1832 roku udał się do Lipska, aby tworzyć jako niezależny literata. Został tam redaktorem gazety Zeitung für die elegante Welt. W 1833 r. ukazała się pierwsza część Das junge Europa. W tym samym roku wraz z Karlem Gutzkowem (1811-1878) odbył podróż do Włoch, co opisał w »Reisennovellen«. Wynikiem jego sympatii do francuskiej rewolucji lipcowej, jak również do powstania listopadowego w Polsce było wydalenie go w 1834 r. z Saksonii i osadzenie w berlińskim areszcie śledczym. Również jego dzieła jako należące do ruchu Młodych Niemiec zostały zakazane. W 1836r. został skazany na karę półtora roku aresztu, którą za wstawiennictwem księcia Hermanna von Pückler-Muskau (1785-1871) mógł odbywać w jego dobrach w Muskau nad Nysą Łużycką. W tym czasie powstały »Geschichte der deutschen Literatur« (1839) i wydanie dzieł ojca Młodych Niemiec, Heinricha Heinego (1838).

Po zwolnienia z aresztu odbył wczesnym latem 1839 r. razem z żoną podróż po Francji i Algierii. Wrażenia z podróży opracowywał od początku 1840 r. w licznych pracach, z których najwyższe uznanie zalazła »Französische Lustschlösser« (1840). W 1840 r. na swoją siedzibę obrał Lipsk. Występował z krytyką teatru. W latach 1842-1844 ponownie został redaktorem Zeitung für die elegante Welt. Do 1848 r. powstały jego tragedie »Monaldeschi«(1845) i »Struensee« (1847), komedie »Rococo« (1846) i »Gottsched und Geliert« (1847), jak również sztuki »Die Bernsteinhexe« (1847), »Die Karlsschüler« (1846) i »Prinz Friedrich« (1854). Niektóre z nich doprowadziły do skandali: »Rococo« zrodziła zarzut niemoralności, »Struensee« zarzut plagiatu tragedii Michaela Beera (1800-1833) o takim samym tytule. Berlińska i wiedeńska cenzura zakazała publikowanie »Struensee«, a także przed rewolucją marcową nie wystawiano sztuk »Prinz Friedrich« i »Die Karlsschüler«.

Od 1848 roku był członkiem Parlamentu frankfurckiego i należał do frakcji Augsburger Hof pragnącej ustanowienia dziedzicznego cesarstwa Hohenzollernów w Niemczech. Po odmowie przyjęcia korony cesarskiej przez Fryderyka Wilhelma IV (1795-1861), w marcu 1849, zrezygnował z pełnionej funkcji.

Pod koniec 1849 roku został powołany na stanowisko dyrektora Burgtheater w Wiedniu i funkcję tę pełnił do 1866 roku. Od 1869 do 1870 roku był dyrektorem Stadttheater w Lipsku, który dzięki niemu znacznie się rozwinął. Po licznych niesnaskach z tamtejszymi władzami udał się do Wiednia gdzie od 1872-1879 był dyrektorem Stadttheater (z roczną przerwą). Swoje doświadczenia z 30-letniej pracy dramaturga zawarł w pismach »Das Burgtheater« (1868), »Das Norddeutsche Theater« (1872) i »Das Wiener Stadttheater«.

Grób Heinricha Laube. Źródło: Wikimedia Commons

Zmarł 1 sierpnia 1884 roku w Wiedniu i został pochowany na ewangelickim cmentarzu Matzleinsdorf (Gruppe 18, Gruft 186).

Dzieła (wybór)

• Politische Briefe. 1833.
• Moderne Charakteristiken. 2 tomy, 1835.
• Gräfin Chateaubriant. 1843.
• Briefe über das Theater. 1846.
• Die Bernsteinhexe. 1847.
• Struensee. 1847.
• Der deutsche Krieg. Historischer Roman in drei Büchern. 9 tomów, 1863–1866.
• Gesammelte Schriften. 16 tomów, 1875–1882.

Literatura

• Heinrich Hubert Houben: Laube, Heinrich. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 51, Duncker & Humblot, Leipzig 1906, s. 752-790.
• Johannes Weber: Laube, Heinrich. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 13, Duncker & Humblot, Berlin 1982, ISBN 3-428-00194-X, S. 689-692.

Linki

• Portret, w: Porträtsammlung des Münchner Stadtmuseums.