Hermann Levi

Hermann Levi (ur. 7 listopada 1839 w Gießen; zm. 13 maja 1900 w Monachium) – niemiecki dyrygent i kompozytor. Dyrygował orkiestrami w Karlsruhe (1864–1872), Monachium (1872–1896) oraz podczas festiwali w Bayreuth (1882–1894). Jego karierze towarzyszyły wielkie uznanie za zdolności muzyczne i organizacyjne, jak również antysemicka wrogość.

Hermann Levi był poważanym pianistą i wybitnym dyrygentem. Wykonywał przede wszystkim dzieła Amadeusza Mozarta, Johannesa Brahmsa, Richarda Wagnera i Antona Brucknera.

Jako kompozytor stworzył nieliczne kompozycje, część jeszcze w okresie nauki w Konserwatorium Lipskim, w których widoczny jest wpływ Roberta Schumanna. Krytyka Brahmsa spowodowała, że przestał komponować, a rękopisy z kompozycjami zniszczył. Zachowały się jedynie utwory, które zostały wydrukowane, między innymi koncert fortepianowy i cykl pieśni.  (wyznanie mojżeszowe, później bezwyznaniowy)

Hermann Levi
Hermann Levi, dyrygent.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Benedict (1806–99), dr filozofii, heski rabin krajowy, syn Samuela Wolfa, rabina w Wormacji i Moguncji;
  • Matka: Henriette (1807–42), córka właściciela fabryki tytoniu Gottschalka Mayera (1785–1856) w Mannheim i Rebeki Ladenburg;
  • Brat: Wilhelm Lindeck (1833–1911), basista, od 1869 prokurent bankowy;
  • Żona: Mary (1854–1919), wdowa po historyku sztuki Konradzie Fiedlerze (1841–1895), córka historyka sztuki Juliusa Meyera (1830–1893) i Luise Bode.

Życiorys

Hermann Levi urodził się 7 listopada 1839 w Gießen. Pierwszy raz koncertował publicznie jako pianista w wieku sześciu lat. W wieku 12 lat rozpoczął w Mannheim (pod opieką ciotki) naukę u kapelmistrza dworskiego Vinzenza Lachnera i jednocześnie uczęszczał do tamtejszego gimnazjum. Od 1855 do 1858 roku studiował w Konserwatorium Lipskim u Moritza Hauptmanna i Juliusa Rietza. Po pobycie w Paryżu w zimie 1858/59 objął stanowisko dyrektora muzycznego w Saarbrücken. Dzięki wstawiennictwu Lachnera został w 1861 roku w Mannheim drugim kapelmistrzem jako następca Ludwiga Hetscha. Od 1862 do 1864 był pierwszym kapelmistrzem w Niemieckiej Operze w Rotterdamie, gdzie szczególną uwagę przyciągnęło jego wykonanie opery Lohengrin Richarda Wagnera.

W 1864 roku z polecenia dyrektora teatru Eduarda Devrienta powołano go na kapelmistrza dworskiego do Karlsruhe, gdzie z dużymi sukcesami wystawiał kompozycje Johannesa Brahmsa, szczególnie Niemieckie Requiem (Deutsches Requiem), Pieśń przeznaczenia (Schicksalslied) i Pieśń triumfu (Triumphlied). W Karlsruhe Hermann Levi nawiązał też kontakt i współpracę z Clarą Schumann.

Jego związek z Brahmsem zaczął się w 1861 roku, w czasie letniego pobytu w Hamm koło Hamburga. Ponownie spotkał go w 1864 w Baden–Baden u Clary Schumann i w tym samym roku w Karlsruhe. Odtąd połączyła dyrygenta i kompozytora przyjaźń, która trwała do 1878 roku. Od 1861 roku Levi utrzymywał też kontakt z Ferdinandem Hillerem, który został zerwany w 1880 roku po zwrocie Hermanna Levi ku Wagnerowi. Współpraca Wagnera i Hermanna Levi rozpoczęła się w 1869 roku wraz z pierwszym wystawieniem przez dyrygenta w Karlsruhe opery Meistersinger. Od tego momentu zaczęła słabnąć też przyjaźń z Brahmsem.

W 1872 roku został pierwszym kapelmistrzem w operze w Monachium, gdzie kierował również koncertami abonamentowymi królewskiej kapeli dworskiej w Odeonie. W Monachium ugruntował swoją renomę jako dyrygent koncertowy i operowy. W 1874 roku dyrygował pierwszy raz Tristanem i jak sam wyznał Josephowi Joachimowi stał się zwolennikiem Wagnera. W szczytowym okresie swojej kariery dyrygował w lipcu 1882 roku wykonaniem Parsifala w Bayreuth. Pomimo, że Hermann Levi pochodził z poważanej rodziny żydowskiej, to od 1871 roku przyjaźnił się z Richardem Wagnerem. W tym przypadku Wagner złamał swoją zasadę, według której żaden Żyd nie mógł wykonywać jego dzieł. Wagner nalegał jednak na Hermanna Levi, aby ten konwertował na chrześcijaństwo, czego Levi nie uczynił, ale – jak wspominał jego uczeń Felix Weingartner – żądanie to rodziło w nim wewnętrzny konflikt.

W lutym 1883 roku odwiedził Wagnera w Wenecji, który zmarł dzień po jego wyjeździe. Levi dyrygował w marcu i kwietniu tego samego roku cyklem pamiątkowych wykonań wszystkich oper Wagnera w Monachium. Do 1894 roku pozostał prawą ręką wdowy Cosimy Wagner podczas kierowania Festiwalem Wagnerowskim w Bayreuth. Trwały sukces muzyki Richarda Wagnera jest ściśle związany z nazwiskiem Hermanna Levi. Antysemicka wrogość także Richarda Straussa, który w 1891 roku zwrócił się do Cosimy Wagner z powodu wykonywania przez żydowskiego dyrygenta świętego Parsifala, bardzo doskwierała mistrzowi batuty.

Wspólnie z monachijskim intendentem Ernstem von Possartem organizował nowe inscenizacje oper Mozarta, których teksty zrewidował, dzięki czemu zyskały większą aprobatę. Przyjaźnił się również z Antonem Brucknerem, który pod jego wpływem gruntownie zmienił swoją VIII Symfonię. W 1885 roku Levi dyrygował w Monachium VII Symfonią Brucknera i przyczynił się do jej sukcesu, po jej skrytykowanej premierze w Lipsku w 1884 roku pod batutą Artura Nikischa. Poza tym w Monachium odbyły się pod jego kierownictwem prapremiery dzieł Petera Corneliusa (Cyrulik z Bagdadu i Cyd), Hectora Berlioza (Trojanie, Benvenuto Cellini), Ignaza Brülla, Emmanuela Chabriera, Friedricha Gernsheima, Hermanna Gustava Goetza, Karla Goldmarka, Engelberta Humperdincka i Richarda Straussa.

W 1894 roku Levi otrzymał nominację na generalnego dyrektora muzycznego. Dwa lata później musiał zrezygnować z dalszej działalności ze względów zdrowotnych i zamieszkał w Partenkirchen (obecnie Garmisch-Partenkirchen).

Literatura

Linki

  • „Hermann Levi” w de.wikipedia.org (online).
Autor: Roman Penkała