Hermann Samuel Reimarus

Hermann Samuel Reimarus (ur. 22 grudnia 1694 w Hamburgu; zm. 1 marca 1768 w Hamburgu) - niemiecki teolog ewangelicki, filozof i filolog, deista.

Hermann Samuel Reimarus
Hermann Samuel Reimarus.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Nikolaus (1663-1716/24), z pomorskiej rodziny pastorów, nauczyciel gimnazjalny; matka Johanna Wetken (1664-1727); - ożenił się w 1728 r. z Johanną Friederike (1707-83), córką filologa klasycznego Johanna Alberta Fabriciusa (1668-1736); miał 3 synów (2 wcześnie zmarło) i 4 córki.

Życiorys

Hermann Samuel Reimarus ukończył Johanneum i od 1710 r. uczęszczał do gimnazjum akademickiego w Hamburgu, gdzie był uczniem filologa klasycznego Johanna Alberta Fabriciusa (1668-1736) i orientalisty Johanna Christopha Wolfa (1683–1739). Od wiosny 1714 r. studiował teologię, filozofię i filologię w Jenie m.in. u Johanna Franza Buddeusa (1667-1729) i Johanna Matthiasa Gesnera (1691-1761). Jesienią 1716 r. przeniósł się do Wittenbergi, gdzie został magistrem, a w 1719 r. adiunktem (Privatdozentem) fakultetu filozoficznego w Wittenberdze. W 1720/21 odbył podróż do Lejdy, Oksfordu i Londynu. W 1723 mianowano go rektorem w gimnazjum w Wismarze i w 1728 r. powołano na profesora języków orientalnych do gimnazjum akademickiego w Hamburgu, gdzie napisał liczne pisma z zakresu filologii, teologii i filozofii. Reimarus był jednym z inicjatorów założonego w 1760 r. towarzystwa Hamburger Gesellschaft zur Beförderung der Künste und nützlichen Gewerbe.

 Hermann Samuel Reimarus dokończył w 1734 r. tłumaczenie i komentarz do Księgi Hioba, którą to pracę rozpoczął Johann Adolf Hoffmann (1676-1731). Własne swoje pisma filozoficzne rozpoczął w 1754 r. publikacją dziesięciu rozpraw Die vornehmsten Wahrheiten der natürlichen Religion. Swoje najbardziej znane dzieło Apologie oder Schutzschrift für die vernünftigen Verehrer Gottes (Apologia albo pismo w obronie rozumnych czcicieli Boga) nie odważył się opublikować za życia. Był świadomy tego, że ówczesne społeczeństwo nie było jeszcze gotowe do przyjęcia pisma krytycznego wobec Biblii i religii, które skierowane było zarówno przeciw biblicyzmowi i ortodoksji chrześcijańskiej i prowadziło ostatecznie do zasadniczej negacji chrześcijańskiego charakteru objawienia. Po jego śmierci siedem fragmentów tego dzieła opublikował w latach 1774-1778 Gotthold Ephraim Lessing (1729-1781) w Zur Geschichte und Literatur. Aus den Schätzen der Herzoglichen Bibliothek zu Wolfenbüttel. Aby ochronić rodzinę Raimarusa nie podał nazwiska autora.

Dopiero w 1814 r. uzyskano pewne informacje o autorze dzieła i dotychczas wysoko ceniony uczony stał się postacią kontrowersyjną. Opublikowane przez Lessinga fragmenty pt. Fragmente eines Wolfenbüttelschen Ungenannten wywołały tzw. spór Fragmentenstreit, który spowodował największe kontrowersje w XVIII wieku. Uczestnikami prowadzonego sporu byli m.in. Johann Christoph Döderlein (1745-1792), Johann Melchior Goeze (1717-1786), Johann Salomo Semler (1725-1791), Johann Daniel Müller (1721-1794) i Johann Heinrich Reß (1732-1803). Zasadniczo twierdzi się, że Hermanna Samuela Reimarusa deistyczna krytyka religii służyła jako punkt wyjścia do badania życia Jezusa i stawiała na historyczno-krytyczną pracę nad pismami Starego i Nowego Testamentu. Fragmente eines Wolfenbüttelschen Ungenannten wywoływały od epoki oświecenia aż do czasów nowożytnych niepokój wśród chrześcijan. Cała Apologie oder Schutzschrift für die vernünftigen Verehrer Gottes została opublikowana dopiero w 1972 roku.

Dzieła (wybór)

  • Abhandlungen von den vornehmsten Wahrheiten der natürlichen Religion, 1754.
  • Die Vernunftlehre, als eine Anweisung zum richtigen Gebrauch der Vernunft in der Erkenntnis der Wahrheit, 1756.
  • Apologie oder Schutzschrift für die vernünftigen Verehrer Gottes, napisane w latach 1735-1767/68, pierwszy raz wyd. 1972.

Literatura

Autor: Roman Penkała