Hrotswitha z Gandersheim
Hrotswitha z Gandersheim (znana także jako Hrotswith, Hrosvith, Hroswitha, łac. Hrotsvitha Gandeshemensis; ur. ok. 935; zm. 1001) - niemiecka kanoniczka (żadna mniszka) należąca do Stift Gandersheim (Konwent Gandersheim)[1] i poetka pochodząca z saksońskiej rodziny szlacheckiej. Uważana jest za pierwszą niemiecką poetkę. Pisała w języku łacińskim pisma religijne i historyczne poematy. Napisała pierwsze dramaty od czasów antycznych.
 |
| Hrotswitha z Gandersheim przekazuje Ottonowi I Wielkiemu Gesta Oddonis. Drzeworyt Albrechta Dürera z editio princeps Opera Hrotsvite, Norymberga 1501. Źródło: Wikimedia Commons |
Jako swoje nauczycielki wymienia Rikkardis i Gerbergę von Gandersheim (940-1001), córkę księcia Henryka I Ludolfinga (919/921-955) i wnuczkę Ottona I Wielkiego (912-973). Przyjmuje się, że pisma Hrotswithy powstały między 950 a 970 rokiem. Dysponowała dużą wiedzą, a jej utwory wykazują znajomość pisma starożytnych pisarzy i są zaliczane do okresu »renesansu ottońskiego«.
Jej twórczość została odkryta przez Conrada Celtisa (1459-1508) w latach 1491/94 w klasztorze St. Emmeram w Ratyzbonie i z rycinami wykonanymi przez Albrechta Dürera (1471-1528) ukazała się drukiem w Norymberdze w 1501 pt. Opera Hrotsvite.
Hrotswitha podzieliła swoje dzieło na trzy księgi: Legendenbuch (Księgę legend), Dramenbuch (Księgę dramatów), a trzecia zawiera Gesta Ottonis (Gesta Oddonis) i Primordia coenobii Gandeshemensis. Księga legend powstała przypuszczalnie w latach 50 i 60-tych, zawiera 9 legend, napisana jest modną wówczas postacią heksametru jakim był tzw. leonin (łac. versus leoninus) i autorka zadedykowała ją swojej nauczycielce Gerbergi von Gandersheim. Księga dramatów powstała ok. 965 r. miałaby stanowić chrześcijańską alternatywę do utworów komediopisarza rzymskiego, Terencjusza (195 p.n.e.-159 p.n.e.). Zamiast epizodów miłosnych przedstawiona jest w sześciu sztukach, które zresztą w małym stopniu są dramatami, a raczej »zbiorem legend« historie pobożnych dziewic. Trzecia część podobnie jak legendy napisana jest heksametrem typu leonin. W Gesta Ottonis (Gesta Oddonis) Hrotswitha opisała swoje uwielbienie cesarza Ottona I Wielkiego, historię jego rodziny i polityczne osiągnięcia. Primordia coenobii Gandeshemensis stanowi historię Stift Gandersheim od 846 do 919 r. i powstała w 973 roku.
Literatura
- Kirsten Arndt, Friedrich Wilhelm Bautz: HROSWITHA von Gandersheim. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 2, Bautz, Hamm 1990, ISBN 3-88309-032-8, s. 1095-1097.
- Bert Nagel: Hrotsvit von Gandersheim. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 9, Duncker & Humblot, Berlin 1972, ISBN 3-428-00190-7, s. 676-678.
Linki
- "Hrotsvit von Gandersheim" Vortrag von Prof. Dr. Fidel Rädle, Georg-August-Universität Göttingen.
- Paul von Winterfeld (Hrsg.): Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum separatim editi 34: Hrotsvithae Opera. Hannover 1902 (Monumenta Germaniae Historica, online ).
Przypisy
- ↑ Stift Gandersheim (Konwent Gandersheim) był wspólnotą niezamężnych córek z arystokratycznych rodzin, które chciały prowadzić bogobojne życie w domowym klasztorze. Nie składały one żadnych wiecznych ślubów, dysponowały własnym majątkiem i w każdej chwili mogły z konwentu wystąpić. Nie były zatem mniszkami w sensie kościelnym i przebywali tu często także kolejni cesarzowie. Kanoniczki nie prowadziły tu w odosobnieniu kontemplacyjnego życia.