Johann Burckhardt Mencke
Johann Burckhardt Mencke (ur. 8 kwietnia 1674 w Lipsku; zm. 1 kwietnia 1732 tamże) – uczony, prawnik, historiograf, radca dworu i profesor historii na uniwersytecie w Lipsku. (wyznanie luterańskie)
Johann Burckhardt Mencke. Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia
Ojciec Otto (1644-1707), prawnik i polihistor; matka Magdalena Sybilla Berlich (1656–1703) – ożenił się w Lipsku w 1702 z Katharine Margarethe Gleditsch (1684–1732); miał 2 synów i 3 córki.
Życiorys
Johann Burckhardt Mencke po ukończeniu nauki w szkole Nicolaischule studiował filozofię i teologię na uniwersytecie w Lipsku. W wieku 20 lat został magistrem artium filozofii. Po studiach odbył podróż naukową do Niderlandów, Francji i Anglii. W 1699 r. wrócił do Lipska i został profesorem historii jako następca Adama Rechenberga. W celu zapoznania się z rozpowszechnianą nową metodą prawno-historyczną rozpoczął w Halle studia prawnicze, które ukończył w 1701 r. z tytułem doktora prawa.
W 1708 r. po śmieci Wilhelma Ernsta Tentzela (1659-1707) został mianowany saksońskim historiografem i w 1709 r. polskim radcą królewskim, w 1723 r. radcą dworu i reprezentował uniwersytet na Landtagu w Dreźnie.
Johann Burckhardt Mencke w 1717 r. rozszerzył założone przez kilku studentów z Görlitz w 1697 r. Görlitzer poetische Gesellschaft (Gerlickie Towarzystwo Poetyckie), działające pod jego patronatem, w Teutschübende poetische Gesellschaft. Przez jego studenta i nauczyciela jego dzieci Johanna Christopha Gottscheda, który był członkiem towarzystwa od 1724 r. zostało ono w 1727 r. podniesione do rangii Deutsche Gesellschaft.
Mencke opublikował liczne pisma historyczne w języku łacińskim i niemieckim. Opierając się na słynnej rodzinnej bibliotece, z której korzystał m.in. Johann Erhard Kapp, poczynił przygotowania do późniejszego wydania przez Christiana Gottlieba Jöchera leksykonu uczonych Allgemeines Gelehrten-Lexicon (1570-51). Od śmierci ojca w 1707 r. wydawał Acta Eruditorum. Pod pseudonimem Philander von der Linde napisał wiersze, jak również rozprawy dotyczące retoryki, poezji i uczoności, a wśród nich szeroko komentowaną satyrę De Charlataneria Eruditorum (1713).
W swoim poglądzie, że historia musi być kluczem prawie wszystkich nauk reprezentował Christiana Thomasiusa i jego szkołę. Mencke należał do reformatorów jeszcze bardzo ortodoksyjnego uniwersytetu lipskiego i był jednym z prekursorów "lipskiego oświecenia językowego", które wywodziło się z filologiczno-retorycznej tradycji.
Dzieła (wybór)
- Disputatio. Historico-Philologica. Augustorum. Augustarumque. Consecrationem. Ex. Nummis. Illustratam. Sistens. 1694.
- Philanders von der Linde Galante Gedichte : Darinnen So wol eigene verliebte Erfindungen, als allerhand auswärtiger Poeten übersetzte Liebes-Gedichte, wie auch insonderheit des berühmten Graffen von Bussy-Rabutin Liebes-Maximen enthalten. 1705.
- Leben und Thaten Sr. Majestät des römischen Käysers Leopold des Ersten. 1707.
- Schediasma De Commentariis Historicis, Qvos Galli Memoires Vocant. 1711.
- De charlataneria eruditorum. 1713-1715.
Literatura
- Heinrich Theodor Flathe: Mencke, Johann Burchard w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 21, Duncker & Humblot, Leipzig 1885, s. 310.
- Notker Hammerstein: Mencke, Johann Burchard w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 17, Duncker & Humblot, Berlin 1994, ISBN 3-428-00198-2, s. 34.
Linki
- Johann Burckhardt Mencke. Unbewusster Wegbereiter des Universal-Lexicons w Zedleriana.
- Johann Burckhardt Mencke w Professorenkatalog der Universität Leipzig.
- Pisma Johanna Burkharda Mencke w Deutsche Digitale Bibliothek.