Johann David Michaelis

Johann David Michaelis (ur. 27 lutego 1717 roku w Halle, zm. 22 sierpnia 1791 roku w Getyndze) - niemiecki teolog ewangelicki i orientalista.

Johann-David-Michaelis
Johann David Michaelis (1790).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Christian Benedikt (1680–1764), prof. teologii, filozof i orientalista w Halle; matka Dorothea Hedwig (1692–1736) z domu Heldberg; dziadek ze strony ojca Johann Heinrich (1668–1738), teolog i orientalista w Halle; - ożenił się 1) w Clausthal w 1749 roku z Johanne Christine Friederike (1732–59) z domu Schachtrup, 2) w Getyndze w 1759 roku z Louise Philippine Antoinette (1739–1808) z domu Schröder; z 1) miał czworo dzieci (3 wcześnie zmarło) i z 2) miał 9 dzieci (5 wcześnie zmarło) m.in Caroline; wnuczka Marie (1805-74), poślubiła orientalistę Justusa Olshausena (1800-1882).

Życiorys

Johann David Michaelis od wczesnych lat był uczony przez swojego ojca oraz prywatnych nauczycieli, a od 1729 roku uczęszczał do pietystycznej szkoły w Franckeschen Stiftungen. Od 1733 roku studiował na uniwersytecie w Halle, gdzie najpierw uczęszczał na wykłady z medycyny, matematyki i historii, aby ostatecznie poświęcić się studiom teologicznym i filologicznym. Szczególnie interesowały go języki orientalne. Jego nauczycielem w tym okresie oprócz jego ojca był Siegmund Jakob Baumgarten.

W 1739 roku został magistrem artium i filozofii i rozpoczął pracę na uniwersytecie w Halle jako privatdozent. W 1741 roku udał się w podróż do Londynu. W trakcie pobytu w Holandii poznał wybitnego ówczesnego orientalistę Alberta Schultensa, który wywarł istotny wpływ na jego późniejszą działalność.

W Oksfordzie przez miesiąc studiował rękopisy w tamtejszej Bibliotece Bodlejańskiej. Po powrocie do Halle stał się propagatorem angielskiej kultury i wiedzy o Biblii. Wydał komentarze George'a Bensona do Listu apostoła Jakuba (1746/47), w 1748 roku przetłumaczył na język niemiecki Clarissa: Or The History of a Young Lady Samuela Richardsona.

Już w 1745 roku brał udział w debacie o pozycji prawnej Żydów i w 1754 roku z powodu zaatakowanej recenzji komedii Die Juden Gottholda Ephraima Lessinga oraz w 1783 roku rozpoczął dyskusję z Christianem Wilhelmem von Dohmem na temat jego książki Über die Bürgerliche Verbesserung der Juden (O obywatelskim poprawieniu Żydów, 1781-1783).

W 1745 roku powołano go jako privatdozenta na uniwersytet do Getyngi. W następnym roku został profesorem nadzwyczajnym orientalistyki, w 1750 profesorem zwyczajnym filozofii, w 1751 sekretarzem Akademii Nauk w Getyndze. W 1761 roku przejął obowiązki przewodniczącego Akademii jako następca Johann Matthias Gesner, którą to funkcję pełnił do 1770 roku. Jego pozycja na uniwersytecie była bardzo doniosła, jednak jego wpływ słabnął w stosunku do wpływu Christiana Gottloba Heyne, z którym przez pewien czas sprawował nadzór nad biblioteką uniwersytecką.

Oparte na L'esprit de lois Monteskiusza Mosaisches Recht (1770-75) i jego empiryczne zainteresowanie mądrością Mojżesza przy stanowieniu prawa dla ludów pasterskich należy do wczesnych świadectw religijno-socjologicznej myśli w Niemczech. Michaelis interpretował tu prawa Pięcioksięgu zamiast w orientacji dogmatyki chrześcijańskiej w odniesieniu do historycznych uwarunkowań i celu przeznaczenia w czasie ich powstania. Wyniki swoich badań zawarł w Übersetzung des Alten Testaments mit Anmerkungen für Ungelehrte (po. Tłumaczenie Starego Testamentu z uwagami dla nieuczonych, 1769-83).

Wyprawa do Arabii

W 1753 roku postanowił zorganizować podróż badawczą na Bliski Wschód, której celem miała być weryfikacja biblijnych opowiadań. W tym celu zaprosił uczonych z całej Europy, aby przedłożyli pytania i zaprojektował do tego ankietę Fragen an eine Gesellschaft gelehrter Männer, die … nach Arabien reisen (1762, franc. 1763). W 1759 roku swoją książkę Critische Gollegium über die drei wichtigsten Psalmen von Christo zadedykował królowi duńskiemu Fryderykowi V licząc na jego wsparcie w przygotowaniu wyprawy. Przygotowania te skłoniły Johanna Georga Hamanna do napisania pisma skierowanego przeciw Michaelisowi Kreuzzügen des Philologen (pol. Krucjata filologa, 1762). Dużego wsparcia podczas organizowania wyprawy udzielił Michaelisowi minister króla Danii Johann Hartwig Ernst von Bernstorff, który zainteresował duńskiego króla tą wyprawą co w 1761 roku spowodowało, że Fryderyk V wyposażył grupę badawczą. Do jej uczestników zaliczali się m.in. Peter Forsskål i Carsten Niebuhr. Z sześciu uczestników wyprawy wrócił w 1767 roku tylko Carsten Niebuhr, którego opublikowany opis Arabii Beschreibung von Arabien w 1772 roku odpowiedział na liczne pytania Michaelisa.

Za zorganizowanie tej wyprawy Johann Michaelis otrzymał od króla Danii 400 dukatów.

Dzieła (wybór)

  • Curae in versionem Syriacam actuum apostolicorum, Göttingen 1755.
  • Beantwortung der Frage von dem Einfluß der Meinungen in die Sprache und der Sprache in die Meinungen; welche den, von der Königlichen Academie der Wissenschaften für das Jahr 1759, gesetzten Preis erhalten hat, Berlin 1760.
  • Französische Ausgabe: De l'influence des opinions sur le langage et du langage sur les opinions, Bremen 1762.
  • Arabische Grammatik: abgekürzt, vollständiger und leichter gemacht, Göttingen 1771.
  • Orientalische und exegetische Bibliothek,23 tomy Göttingen 1781-1785.

Literatura

  • Julius August Wagenmann: Michaelis, Johann David. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 21, Duncker & Humblot, Leipzig 1885, s. 685–690.
  • Christoph Bultmann: Michaelis, Johann David. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 17, Duncker & Humblot, Berlin 1994, ISBN 3-428-00198-2, s. 427–429.
  • Klaus-Gunther Wesseling: Michaelis, Johann David. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 5, Bautz, Herzberg 1993, ISBN 3-88309-043-3, Sp. 1473–1479.

Linki

Autor: Roman Penkała