Johann Spurzheim

Johann Gaspar Spurzheim (ur. 31 grudnia 1776 w Longuich koło Trewiru; zm. 10 listopada 1832 r. w Bostonie, Massachusetts (USA) - niemiecki lekarz, anatom i frenolog. (wyznania katolickiego)

Genealogia ↑

Ojciec Johann Sportzheim (1741-87), rolnik; matka Anna Maria Bosenkeil (zm. 1802); rodzeństwo 4 braci i siostra; - ożenił się w Paryżu w 1818 r. z Honorine Pothier (ok. 1790-1830).

Życiorys ↑

Johann Spurzheim po ukończeniu szkoły łacińskiej w rodzinnej miejscowości, w latach 1790-99 uczęszczał do gimnazjum w Trewirze, po czym studiował do 1804 r. medycynę na uniwersytecie w Wiedniu. W latach 1805-13 był asystentem Franza Josepha Galla (1758-1828), któremu towarzyszył od 1805 do 1807 r. w podróży z jego odczytami, która zakończyła się w Paryżu. W 1808 r. wydał razem z Gallem pracę naukową »Recherches sur le système nerveux en général, et sur celui du cerveau en particulier«.

Z powodu różnicy zdań w 1813 r. zerwał z Gallem i udał się do Anglii, aby tam prowadzić wykłady i przedstawić odbiegającą od systemu Galla swoją frenologię. Różnica polegała na tym, że zamiast 27 stref mózgu wyróżniał 33 i wprowadził własne określenia. Sięgnął także do antycznej teorii o temperamencie i powiązał ją ze swoją frenologią. W 1815 r. ukazała się jego książka »The physiognomical system of Drs. Gall and Spurzheim etc.«. Od 1818 r. pracował jako lekarz w Paryżu i prowadził tam wykłady o swojej frenologii. W 1825 r. wykładał ponownie w Anglii. Dalsza podróż z odczytami prowadziła go do Irlandii i Stanów Zjednoczonych, gdzie zmarł na tyfus 10 listopada 1832 r. w Bostonie.

Dzieła (wybór) ↑

  • Recherches sur le système nerveux en général, et sur celui du cerveau en particulier. 1809, wspólna praca z Franzem Josephem Gallem.
  • Sommaire D'Un Cours Physiognomonique, Fondé sur l'anatomie et la physiologie du cerveau, appliqué à l'homme moral et intellectuel, à la philosophie, à la vie sociale, et à l'éducation. 1815.
  • Observations sur la Phraenologie ou la connaissance de l'homme moral et intellectuel. 1818.
  • Essai philosophique sur la nature morale et intellectuelle de l'homme. 1820.
  • Essai sur les principes élémentaires de l'éducation. 1822.
  • Manuel de phrénologie. 1832.

Literatura ↑

  • Julius Pagel: Spurzheim, Johann Christoph. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 35, Duncker & Humblot, Leipzig 1893, s. 328-330.
  • John van Wyhe: Spurzheim, Johann Gaspar. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 24, Duncker & Humblot, Berlin 2010, ISBN 978-3-428-11205-0, s. 770.

Linki ↑

Autor: Roman Penkała