Karl Christian Planck

Karl Christian Planck. Źródło: Wikimedia Commons

Karl Christian Planck (ur. 17 stycznia 1819 r. w Stuttgarcie; zm. 7 czerwca 1880 r. w Winnenden) - niemiecki przedstawiciel filozofii przyrody i czystego realizmu. (wyznania ewangelickiego)

Planck był pod wpływem Georga Wilhelma Friedricha Hegla (1770-1831) i uczył pewnego "realizmu", który był przeciwieństwem materializmu, atomizmu i darwinizmu, w którym sięgał do wewnętrznej istoty przyrody i ducha. Mimo, że uznawał dokonania nauk przyrodniczych, to próbował je połączyć w system, w którym ludzkie społeczeństwo pozwoli się kierować kryteriami etycznymi i nie będzie wykorzystywało przyrodniczego i technicznego postępu w niehumanitarnych celach. Jego teorie nie znalazły uznania wśród jemu współczesnych.

Genealogia ↑

Ożenił się z Auguste z domu Wagner (1834-1925); miał 4 dzieci m.in. Mathilde Planck (1861-1955).

Życiorys ↑

Planck przebywał od 1824 r. u dziadka w Großbottwar koło Marbach, gdzie otrzymał elementarne wykształcenie i uczęszczał także do tamtejszej szkoły łacińskiej. Naukę w szkole łacińskiej kontynuował w Blaubeuren, dokąd jego ojciec został przeniesiony w 1830 roku. W 1832 r. wstąpił do seminarium duchownego w Schönthal. Od 1836 r. studiował teologię i filozofię na uniwersytecie w Tybindze, gdzie silny wpływ wywarł na niego sławny teolog Ferdinand Christian Baur (1792-1860). Po promocji w 1840 r. pracą »Charakteristik der Völker der neueren Zeit« rozpoczął w 1841 r. podróż edukacyjną, która prowadziła przez Heidelberg, Bonn i Getyngę do Berlina, gdzie słuchał wykładów Johanna Karla Wilhelma Vatke (1806-1882) i poznał Philippa Konrada Marheineke (1780-1846).

W maju 1842 r. został zarządcą diakonatu w Blaubeuren, jesienią 1843 r. repetentem w seminarium w Maulbronn i w sierpniu 1844 r. repetentem w Tübinger Stift. W 1843 r. założył razem z Eduardem Zellerem (1814-1908) i Albertem Schweglerem (1819-1880) rocznik młodych heglistów Jahrbücher der Gegenwart. Od 1846 r. prowadził wykłady z filozofii w Tübinger Stift, w marcu 1848 r. habilitował się z filozofii na uniwersytecie w Tybindze, gdzie do 1852 r. poza zwykłymi wykładami o tzw. teoretycznej i praktycznej filozofii prowadził także wykłady o filozofii religii i o mitologii sztuki. W 1848 r. został następcą Alberta Schweglera jako bibliotekarz w Tübinger Stift.

W dwutomowym dziele »Die Weltalter« (1850-1851) zaprezentował swoje idee, które spotkały się z małym zainteresowaniem. Jego pierwsza część to »System des reinen Realismus« (pol. System czystego realizmu), a druga »Das Reich des Idealismus oder zur Philosophie der Geschichte« (pol. Królestwo idealizmu, albo przyczynek do historii filozofii). Również kolejne pisma nie wywołały zainteresowania. To spowodowało, że stracił nadzieję na profesurę filozofii, przerwał prowadzenie wykładów i przez dwa lata studiował filologię. Po zdanym egzaminie państwowym uczył w gimnazjum w Ulm (od grudnia 1854 r.), w seminarium w Blaubeuren (od 1869) i w seminarium w Maulbronn (od sierpnia 1879) pełnił funkcję efora.

Po podróży do Neapolu, którą odbył podczas wakacji, miał jesienią załamanie nerwowe, które doprowadziło do pozbawienia go stanowiska. Udał się do Stuttgartu, skąd wkrótce trafił do placówki dla psychicznie i nerwowo chorych Königliche Heilanstalt Winnenthal (obecnie Zentrum für Psychiatrie Winnenden - Klinikum Schloß Winnenden), gdzie spędził ostatnie tygodnie swojego życia.

Rok po jego śmierci, jego przyjaciel Karl Reinhold von Köstlin (1819-1894) wydał »Testament eines Deutschen. Philosophie der Natur und der Menschheit«, w którym zawarte zostały główne myśli Plancka.

Dzieła (wybór) ↑

Literatura ↑

Linki ↑