Karl Marbe

Karl Marbe (ur. 31 sierpnia 1869 w Paryżu; zm. 2 stycznia 1953 w Würzburgu) - niemiecki psycholog. (wyznania katolickiego)

Genealogia

Ojciec August (zm. ok. 1877), kupiec w Paryżu, od ok. 1874 we Fryburgu Bryzgowijskim; matka Wilhelmine Wagner; - ożenił się we Frankfurcie nad Menem w 1908 z malarką Milly z domu Fries (1876–1947); bezdzietny.

Życiorys

Karl Marbe studiował psychologię we Fryburgu Bryzgowijskim, Bonn, Berlinie i Lipsku. Jego nauczycielami byli m.in. Wilhelm Wundt, Hugo Münsterberg, Hermann Ebbinghaus i Oswald Külpe. W 1893 r. otrzymał tytuł doktora w Bonn po obronie dysertacji »Zur Lehre von den Gesichtsempfindungen, welche aus sukzessiven Reizen resultieren«. Trzy lata później habilitował się w Würzburgu pracą »Theorie des Talbotschen Gesetzes«. W 1905 r. został profesorem zwyczajnym w »Akademie für Sozial- und Handelswissenschaften« we Frankfurcie nad Menem, od 1909 r., aż do emerytury w 1935 r., kierował »Instytutem Psychofizjologii« w Würzburgu, gdzie jego asystentem w latach 1909-10 był Kurt Koffka. Oprócz działalności w Würzburgu był w latach 1926-31 docentem w »Wyższej Szkole Handlowej« w Norymberdze i dyrektorem tamtejszego »Instytutu Psychologicznego«. Od 1927 do 1928 r. był prezydentem »Deutsche Gesellschaft für Psychologie« (Niemieckie Towarzystwo Psychologii).

Karl Marbe razem z Narzissem Achem i Karlem Bühlerem uważany jest za przedstawiciela »szkoły würzburskiej« psychologii myślenia. Badał możliwości zastosowania poznania psychologicznego w komunikacji drogowej, reklamie i sądownictwie. Podjął badania dotyczące podziału jednostek rytmicznych różnych długości, z którego wywodzi się w językoznawstwie prawo podziału jednostek rytmicznych różnych długości (niem. Gesetz der Verteilung rhythmischer Einheiten verschiedener Länge).

Dzieła (wybór)

  • Experimentell-psychologische Untersuchungen über das Urteil: eine Einleitung in die Logik. Engelmann, 1901.
  • Über den Rhythmus der Prosa, 1904.
  • Theorie der kinematographischen Projektionen 1910.
  • Die Aktion gegen die Psychologie; eine Abwehr, 1913.
  • Mathematische Bemerkungen zu meinem Buche "Die Gleichförmigkeit in der Welt", 1916.
  • Psychologie der Werbung. Poeschel, 1927.
  • Warum werden in Kriegszeiten verhältnismässig viel Knaben geboren? Akademische Verlagsgesellschaft, 1940.
  • Selbstbiographie des Psychologen Geheimrat Prof. Dr. Karl Marbe in Würzburg, 1945.

Literatura

  • Hans Eirich: Marbe, Karl. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 16, Duncker & Humblot, Berlin 1990, ISBN 3-428-00197-4, s. 103.
Autor: Roman Penkała