Max Wertheimer
Max Wertheimer (ur. 15 kwietnia 1880 w Pradze; zm. 12 października 1943 w New Rochelle, Nowy Jork) - austro-węgierski psycholog uważany razem z Wolfgangiem Köhlerem i Kurtem Koffką za założyciela psychologii postaci (Gestalt).
 |
| Max Wertheimer. Źródło: Wikimedia Commons |
Życiorys
Max Wertheimer studiował od 1898 r. filozofię i psychologię w Pradze, Berlinie (u Carla Stumpfa) i Würzburgu, gdzie w 1904 r. doktoryzował się u Oswalda Külpego dysertacją zatytułowaną »Experimentelle Untersuchungen zur Tatbestandsdiagnostik« (Doświadczalne badania dotyczące diagnostyki stanu faktycznego). Od 1905 do 1912 kontynuował studia na uniwersytetach w Berlinie, Würzburgu, Frankfurcie nad Menem, Pradze i Wiedniu. W 1910 r. był asystentem u Friedricha Schumanna (1863-1940) w »Institut der Akademie für Sozial- und Handelswissenschaften« we Frankfurcie nad Menem. W tym czasie asystentami byli tam też Wolfgang Köhler, Kurt Koffka, a później Kurt Goldstein i Adhémar Gelb. W Od 1910 do 1914 r. opracowywał podstawy teorii postaci i razem z Wolfgangiem Köhlerem i Kurtem Koffką przeprowadzał eksperymenty z nią związane. 1912 r. habilitował się pracą »Experimentellen Studien über das Sehen von Bewegung« (Doświadczalne studia o widzeniu ruchu). Ukazanie się tej pracy zostało powszechnie uznane jako moment powstania teorii postaci (Gestalttheorie).
W latach 1912-16 Max Wertheimer był Privatdozentem na uniwersytecie we Frankfurcie nad Menem, od 1916 do 1922 w Berlinie, gdzie od 1922 do 1929 był razem z Wolfgangiem Köhlerem profesorem nadzwyczajnym psychologi. W tym czasie zaczęła się także jego przyjaźń z Albertem Einsteinem. W 1921 r. założył razem z Köhlerem, Koffką, Goldsteinem i psychiatrą Hansem Walterem Gruhle czasopismo »Psychologische Forschung«, które stało się głównym organem publikującym teorię postaci. Od 1929 do 1933 r. był profesorem zwyczajnym psychologii na uniwersytecie we Frankfurcie nad Menem.
Po dojściu do władzy nazistów Wertheimer wyemigrował w 1933 r. do Stanów Zjednoczonych Ameryki, gdzie do 1943 r. uczył w »New School for Social Research« w Nowym Jorku. Prowadzone tam przez niego seminaria wywarły wpływ na wielu amerykańskich naukowców i przyczyniły się do rozpowszechnienia teorii postaci w USA.
Max Wertheimer był promotorem Rudolfa Arnheima, psychiatry Heinricha Schulte (1898-1983) i Lauretta Bender (1897-1987).
Dzieła (wybór)
- Experimentelle Untersuchungen zur Tatbestandsdiagnostik 1905.
- Experimentelle Studien über das Sehen von Bewegung, w: Zeitschrift für Psychologie. Tom 61, 1912, s. 161-265.
- Über Schlussprozesse im produktiven Denken, 1920.
- Untersuchungen zur Lehre von der Gestalt.II, w: Psychologische Forschung. Tom 4, 1923, s. 301-350.
- Drei Abhandlungen zur Gestalttheorie, 1925.
- Zu dem Problem der Unterscheidung von Einzelinhalt und Teil, w: Zeitschrift für Psychologie. Tom 129, 1933, s. 353-357.
- Productive Thinking, 1945.
Literatura
- Max Wertheimer, w: de.wikipedia.org (online).