Otto Stoessl

Otto Stoessl (ur. 2 maja 1875 w Wiedniu; zm. 15 września 1936 w Wiedniu) –austriacki pisarz i publicysta.

Genealogia ↑

Ojciec Adolf Stoessl (Stössel, 1844–1896), lekarz pediatra działający w Wiedniu; matka N.N.; – ożenił się z N.N.; dzieci Franz (1910–1988), filolog klasyczny, profesor na uniwersytecie w Grazu.

Życiorys ↑

Stoessl był synem żydowskiego lekarza Adolfa Stoessla (Stössel, 1844–1896), który urodził się w Rousínovie na Morawach. Od 1893 r. studiował prawo na uniwersytecie w Wiedniu, gdzie w 1900 r. uzyskał tytuł doktora prawa. Po studiach był urzędnikiem w "C.K. Uprzywilejowanej Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda" (Die k.k. privilegierte Kaiser Ferdinands-Nordbahn (KFNB)). Od 1897 r. rozpoczął działalność literacką i nawiązał ścisły kontakt z przedstawicielami moderny takimi jak: Samuel Lublinski (1868–1910), Peter Altenberg (1859–1919), Paul Ernst (1866–1933), Alfred Kubin (1877–1959), Robert Scheu (1873–1964) i Karl Kraus (1874–1936). Razem z Scheuem napisał wydane w 1898 r. dramaty Waare i Tote Götter. Na ten sam rok przypada jego samodzielny debiut opowiadaniem Leile.

Od 1906 do 1911 r. współpracował z czasopismem Fackel wydawanym przez Karla Krausa, gdzie ukazało się 25 jego artykułów o treściach na temat teorii literatury m.in. esej Der Germanist (1908). Oprócz tego napisał kolejne nowele i opowiadania. W powieści szkatułkowej In den Mauern (1907) przedstawił historię wiedeńskiej rodziny mieszczańskiej, w powieści szelmowskiej Sonjas letzter Name (1908) poruszył temat społecznych i narodowych granic między polsko-żydowskim światem a otaczającą rzeczywistością, w Egon und Danitza (1911) zobrazował przemianę hochsztaplera i jego niepowodzenia w kontakcie z pewną kobietą serbskiego pochodzenia.

W 1912 r. zamieszkał we własnym domu w dzielnicy Hietzing w Wiedniu. W każdą pierwszą niedzielę miesiąca odbywały się tam spotkania, w których udział brali m.in. Alban Berg (1885–1935), Ernst Křenek (1900–1991) i Oskar Laske (1874–1951).

Z powodu krótkowzroczności nie brał udziału w I wojnie światowej. Od 1919 r. pisał recenzje dla czasopisma Wiener Zeitung na temat spektakli wystawianych w teatrze wiedeńskim Burgtheater. W 1923 r. przeszedł na emeryturę jako radca dworu i całkowicie poświęcił się pisarstwu. Za główne dzieło Stoessla uważana jest powieść Das Haus Erath (1920), w której na podstawie kilku generacji opisał upadek austriackiej rodziny przedsiębiorców. Ze względu na poruszany temat powieść ta porównywana jest z książką Thomasa Manna (1875–1955) Buddenbrookowie : dzieje upadku rodziny. W 1924 r. otrzymał razem z Robertem Musilem (1880–1942) Nagrodę Literacką Miasta Wiednia (Literaturpreis der Stadt Wien). Po śmierci 15 września 1936 w Wiedniu Otto Stoessl popadł szybko w zapomnienie. W 1982 r. syn Otto Stoessla, Franz ustanowił nagrodę imienia swojego ojca, Otto-Stoessl-Preis.

Dzieła (wybór) ↑

  • Leile, 1898.
  • Tote Götter, 1898 (razem z Robertem Scheuem).
  • Waare, 1898 (razem z Robertem Scheuem).
  • Gottfried Keller, 1904.
  • Kinderfrühling, 1904.
  • Conrad Ferdinand Meyer, 1906.
  • In den Mauern, 1907.
  • Sonjas letzter Name, 1908.
  • Negerkönigs Tochter, 1910.
  • Allerleirauh, 1911.
  • Egon und Danitza, 1911.
  • Morgenrot, 1912.
  • Was nützen mir die schönen Schuhe, 1913.
  • Lebensform und Dichtungsform, 1914.
  • Basem der Grobschmied, 1917.
  • Unterwelt, 1917.
  • Das Haus Erath, 1920.
  • Der Hirt als Gott, 1920.
  • Irrwege, 1922.
  • Opfer, 1922.
  • Johannes Freudensprung, 1923.
  • Sonnenmelodie, 1923.
  • Adalbert Stifter, 1925.
  • Weg und Opfer, Symbol und Wirklichkeit, 1925.
  • Nachtgeschichten, 1926.
  • Antike Motive, 1928.
  • Spanische Reitschule, 1928.
  • Menschendämmerung, 1929.
  • Der bedenkliche Kauf oder Der verlorene Kopf, 1930.
  • Gesammelte Werke
    • Arcadia, 1933.
    • Schelmengeschichten, 1934.
    • Geist und Gestalt, 1935.
    • Schöpfer, 1938.
  • Ein Beutestück, 1934.
  • Nora, die Füchsin, 1934.
  • Vers und Prosa, 1936.

Literatura ↑

  • Kurt Riedler: Otto Stoessl, Zürich 1939.
  • Magda Maetz: Otto Stoessl. Sein Leben und seine Jugendwerke. Wien, Universität, Dissertation 1948.
  • P.-H. Kucher: Otto Stoessl w Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950 s. 298.

Linki ↑

Autor: Roman Penkała