Paul Ernst Jablonski
Paul Ernst Jablonski (pol. Paweł Ernest Jabłoński; ur. 28 grudnia 1693 w Berlinie; zm. 13 września 1757 we Frankfurcie nad Odrą) - niemiecki teolog ewangelicko-reformowany, profesor filologii i orientalista.
Genealogia
Ojciec Daniel Ernst (1660-1741), pierwszy kaznodzieja nadworny w Berlinie; matka N.N.; - ożenił się z Sophie Charlotte Bergius (1698-1779); miał 8 dzieci.
Życiorys
Paul Ernst Jabloński ukończył Joachimsthalsches Gymnasium w Berlinie, po czym rozpoczął studia teologiczne na uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą, które później kontynuował w Berlinie, gdzie także pilnie uczył się języka koptyjskiego. W 1714 r. opublikował pismo Disquisitio de lingua Lycaonica. Dzięki królewskiemu stypendium odbył trzyletnią podróż naukową, w czasie której podróżował po Holandii, Anglii i Francji. Po powrocie w 1720 r. został pastorem w Liebenbergu, ale już w następnym roku powołano go na profesora filologii, profesora nadzwyczajnego teologii we Frankfurcie nad Odrą oraz kaznodzieję w tamtejszym zborze ewangelicko-reformowanym. 10 lipca 1721 r. przyjęto go do Królewsko-Pruskiej Akademii Nauk (niem. Königlich-Preußische Akademie der Wissenschaften). W 1727 r. awansował na profesora zwyczajnego teologii i otrzymał stopień doktora teologii.W 1741 r. zrezygnował z urzędu kaznodziei.
Działalność Paula Ernsta Jablonskiego skupiała się na objaśnianiu Biblii, historii Kościoła i dogmatyce. Bardzo ważne były jego prace dotyczące języka koptyjskiego i starożytności oraz ich zastosowanie przy objaśnianiu językowych trudności w Starym Testamencie. Ważniejszymi pismami o tej tematyce są: Remphah Aegyptiorum deus ab Israelitis in deserto cultus (1731), Pantheon Aegyptiorum s. de diis eorum commentarius (3 części, 1750—52), De Memnone Graecorum et Aegyptiorum syntagmata 3 (1753). Z pism dotyczących historii Kościoła można wymienić: Institutiones historiae Christianae antiquioris (1754) i Institutiones historiae Christianae recentioris (1756). Po opublikowaniu pisma Exercitatio historico-theologica de Nestorianismo (1724 Paul Ernst Jablonski prowadził spór dogmatyczny m.in. z teologiem i kaznodzieją dworskim w Köthen (Anhalt), Paulem Bergerem (zm. 1731).
Jego uczniem był m.in. Friedrich Samuel Gottfried Sack.
Dzieła (wybór)
- Disquisitio de lingua Lycaonica. Literis Wesselianis, 1714.
- Remphah Aegyptiorum deus ab Israelitis in deserto cultus, 1731.
- Pantheon Aegyptiorum s. de diis eorum commentarius, 3 części, 1750—52.
- De Memnone Graecorum et Aegyptiorum syntagmata 3, 1753.
- Institutiones historiae Christianae antiquioris, 1754.
Literatura
- Gustav Moritz Redslob: „Jablonski, Paul Ernst” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 13, Duncker & Humblot, Leipzig 1881, s. 526 (online).
Linki
- Pisma Ernsta Jablonskiego i o nim w Deutsche Digitale Bibliothek.