Peter Zadek

Peter Zadek (ur. 19 maja 1926 r. w Berlinie; zm. 30 lipca 2009 r. w Hamburgu) - pochodzenia żydowskiego niemiecki reżyser teatralny i filmowy, tłumacz i autor scenariuszy. Wielokrotnie był wybierany "Reżyserem roku" przez magazyn Theater heute.

Życiorys ↑

Po przejęciu władzy w Niemczech przez nazistów Peter Zadek wyemigrował z rodzicami w 1933 r. do Londynu. Po rozpoczęciu nalotów bombowych na Londyn rodzina zamieszkała w Oksfordzie.

Podczas nauki zetknął się z teatrem amatorskim, co zrodziło w nim chęć zostania reżyserem. Naukę tego zawodu rozpoczął w Londynie i w wieku 21 lat wyreżyserował sztukę »Salome« Oscara Wilde (1854-1900). W kolejnych latach inscenizował sztuki na scenach wielu brytyjskich teatrów. W 1958 r. na zaproszenie kolońskiego teatru Theater am Dom wrócił do Niemiec. Przez pewien czas pracował w Ulm, a później w latach 60-tych w Bremie.

Inscenizacja komedii »Kupiec wenecki« Williama Szekspira, która negatywnie przedstawia postać żydowskiego kupca Shylocka spowodowała oskarżenie go o antysemityzm. Zadek odparł na te zarzuty mówiąc:"Dopóty Niemcy nie wypowiedzą się o złych stronach Żydów, dopóty nie zaczęli konfrontować się ze swoim antysemityzmem."

W latach 1972-1979 pracował jako intendent w teatrze Schauspielhaus Bochum. Od 1985 do 1989 r. był dyrektorem w teatrze Deutsches Schauspielhaus w Hamburgu i między 1993 a 1995 r. pracował jako reżyser i kierownik artystyczny w Berliner Ensemble w Berlinie. W międzyczasie i w późniejszych latach działał jako wolny reżyser na wielu scenach niemieckich.

Jego spektakle były często przedstawiane w sali z pełnym oświetleniem, w przeciwieństwie do zwyczajowo zaciemnionej widowni, gdyż uważał, że daje to lepszy odbiór gry teatralnej.

Jego działalność filmowa ograniczyła się do reżyserowania małych produkcji telewizyjnych w 60-tych i 70-tych latach. Nakręcił dwa filmy kinowe m.in. film »Ich bin ein Elefant, Madame« (1968/69), który został wyróżniony w 1969 r. nagrodą filmową Silberner Bär.

W życiu prywatnym związany był w latach 60-tych z aktorką Judy Winter (ur. 1944) i od 1980 r. z pisarką i tłumaczką Elisabeth Plessen (ur. 1944). Miał 2 synów, ale nie troszczył się o ich wychowanie

Jako wielki zwolennik Szekspira chciał założyć towarzystwo Shakespeare-Company, na co nie pozwolił mu już zły stan zdrowia. Peter Zadek zmarł po długiej chorobie 30 lipca 2009 r. w Hamburgu.

Kanclerz Niemiec w liście kondolencyjnym do jego wieloletniej towarzyszki życia Elisabeth Plessen napisała: "Z niezmordowaną kreatywną energią Peter Zadek przez dziesięciolecia wzbogacał i kształtował teatr w niemieckim obszarze językowym swoimi inscenizacjami. Zawsze udało mu się głęboko poruszyć swoją publiczność."

Inscenizacje (wybór) ↑

  • Der Kaufmann von Venedig 1961, sztuka Kupiec wenecki Shakespeare'a, Ulmer Theater.
  • Frühlings Erwachen  1965, sztuka Przebudzenie wiosny Franka Wedekinda, Bremer Theater.
  • Die Räuber 1966, sztuka Zbójcy Friedricha Schillera, Bremer Theater.
  • Kleiner Mann, was nun? 1972, wg Hansa Fallady, Schauspielhaus Bochum.
  • Bunbury. 1980, sztuka Bądźmy poważni na serio Oscara Wilde'a, Theater der Freien Volksbühne Berlin.
  • Lulu. 1988, sztuka Lulu Franka Wedekinda, Deutsches Schauspielhaus Hamburg.

Linki ↑

Autor: Roman Penkała