Thomas Platter

Thomas Platter (znany także jako Thomas Platter der Ältere; ur. 10 lutego 1499 w Grächen (kanton Wallis); zm. 26 stycznia 1582 w Bazylei) - szwajcarski uczony i drukarz. Napisał autobiografię, w której opisał przebieg swojego życia od pasterskiego dziecka i wędrownego ucznia do zwolennika Reformacji, drukarza i nauczyciela języków starożytnych w Bazylei. (wyznania ewangelicko-reformowanego)

Genealogia ↑

Ojciec Anthony (ok. 1470-1501), ronik w Grächen, później w Thun; matka Amill Summermatter (ok. 1475-1528, w drugim małżeństwie poślubiła Heinzmanna); - ożenił się 1) w Zurychu w 1529 z Anną Dietschi (1495-1572), z Wipkingen koło Zurychu, dziewką Oswalda Myconiusa (1488-1552), 2) w Bazylei w 1572 z Esther Gross (Gresselt) (1557-1612, 2] małżeństwo z Hanse, Lägelmannem), z Brig; z 1) małżeństwa miał syna i 3 córki (wcześnie zmarły), z 2) małżeństwa 2 synów i 4 córki.

Życiorys ↑

Będąc synem biednych rolników z gór przeżył trudne dzieciństwo i był pasterzem kóz. Jako wędrowny uczeń, szykanowany przez kuzyna Paulusa Summermattera musiał żebrać na swoje utrzymanie gdy wędrował przez Polskę, Węgry, Śląsk, Szwabię i Bawarię.

Dopiero w 1517 zaczął regularnie uczęszczać do szkoły w Schlettstadt (obecnie Sélestat) w Alzacji. Później uczył się u reformatora Oswalda Myconiusa w Zurychu, u którego został praktykantem. Pod jego wpływem przyłączył się do Reformacji przeprowadzanej przez Ulricha Zwingli (1484-1531). Nauczył się łaciny, greki i języka hebrajskiego. Przez jakiś czas pracował jako powroźnik i nauczyciel hebrajskiego w Bazylei. Po powrocie do Zurychu wziął udział w I wojnie kappelskiej (1529). W tym samym roku działał jako nauczyciel w Visp i pomocnik Epiphaniasa Venetusa, lekarza osobistego biskupa w Pruntrut. W 1531 udał się ponownie do Bazylei, gdzie został nauczycielem języka greckiego w gimnazjum i pracował jako korektor w drukarni książek Johanna Hervagiusa.

Platter założył drukarnię razem z Johannem Oporinusem, Ruprechtem Winterem i Balthasarem Ruchem, potem drukował samodzielnie m.in. w 1536 wydał Christianae religionis institutio Jana Kalwina (1509-1564). Drukował także pisma klasyków takich jak Cyceron, Plutarch. W Bazylei kupił trzy domy i w 1534 nabył tam prawa obywatelskie. W latach 1541-1575 kierował tamtejszą szkołą łacińską. W 1557 kupił majątek ziemski.

Swoją biografię zaadresował do syna Felixa. Jej redakcję zaczął w 1572, a opublikowana została po raz pierwszy w 1840 na podstawie zachowanego manuskryptu.

Dzieła (wybór) ↑

  • Dr D. A. Fechter, Thomas Platter und Felix Platter. ‎ 1840.

Literatura ↑

  • Jakob Baechtold: Platter, Thomas. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 26, Duncker & Humblot, Leipzig 1888, s. 265–267.
  • Stephan Pastenaci: Platter, Thomas (der Ältere). W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 20, Duncker & Humblot, Berlin 2001, ISBN 3-428-00201-6, s. 517.
  • Edgar Bonjour: Thomas Platter w Historischen Lexikon der Schweiz.

Linki ↑

Autor: Roman Penkała