Reinhold Schneider

Reinhold Schneider (ur. 13 maja 1903 w Baden-Baden; zm. 6 kwietnia 1958 we Fryburgu Bryzgowijskim) – niemiecki pisarz należący do chrześcijańsko-konserwatywnego ruchu oporu przeciwko nacjonalizmowi. (wyznanie katolickie)

Reinhold Schneider
Reinhold Schneider.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Wilhelm (Willy, 1867–1922, ev.), dyrektor, później właściciel hotelu Meßmer w Baden–Baden;
  • Matka: Wilhelma (1879–1955), córka Wilhelma Meßmera (1835–1901), właściciela hotelu Meßmer w Baden–Baden;
  • Brat: Wilhelm Rudolf (1901–73), hotelarz;
  • Stan cywilny: kawaler.

Życiorys i twórczość

Skłonności pisarskie Reinhold Schneider wykazywał już w wyższej szkole realnej w Baden-Baden. Po maturze w 1921 roku zamieszkał jesienią tego samego roku w Dreźnie, gdzie ukończył naukę kupiectwa w „Kunstanstalt Stengel GmbH & Co.“ Wyczerpany psychicznie i przybity nieoczekiwaną śmiercią ojca podjął w 1922 próbę samobójczą. Podczas rekonwalescencji wspierała go Anna Maria Baumgarten (1881–1960), która później prowadziła jego dom, opiekowała się nim w czasie długotrwałej choroby i towarzyszyła mu w podróżach. Do 1928 roku pracował jako urzędnik w „Kunstanstalt Stengel“, studiował pisma Schopenhauera, Nietzschego i hiszpańsko-baskijskiego poety Miguel de Unamuno, które zaprowadziły go w czasie podróży w 1929 roku do Portugalii i Hiszpanii. W czasie podróży napisał pierwszą książkę pt. Das Leiden des Camões oder Untergang und Vollendung der portugiesischen Macht (Cierpienie Camõesa albo upadek i koniec portugalskiej władzy, 1930) i rozpoczął swój Dziennik 1930-1935 (Tagebuch 1930-1935, 1983). W następnych latach podróżował do Francji, Włoch, Anglii, Skandynawii i ponownie na Półwysep Iberyjski oraz napisał eseje: Philipp II. oder Religion und Macht (Filip II albo religia i władza, 1931), Die Hohenzollern, Tragik und Königtum (Hohenzollernowie, tragizm i królestwo, 1933), Das Inselreich, Gesetz und Größe der brit. Macht (Wielka Brytania, prawo i wielkość brytyjskiej władzy, 1936).

Od 1929 do 1931 roku Reinhold Schneider mieszkał w Loschwitz koło Drezna, w 1931 przeprowadził się do Berlina, a w 1932 zamieszkał w Poczdamie. Od 1933 roku przyjaźnił się z poetą Wernerem Bergengruenem (1892–1964) i malarzem Leo von Königiem (1871–1944), a od 1934 z ewangelickim pisarzem Jochenem Klepperem (1903–42), który pod wpływem pism Schneidera konwertował na katolicyzm. Wstrząśnięty przemocą nacjonalistów Schneider przeprowadził się w 1937 roku do Hinterzarten (Schwarzwald), gdzie napisał opowiadanie Las Casas vor Karl V. (Oskarżenie, 1938) o zniewoleniu amerykańskich Indian przez Hiszpanów, co wyraźnie nawiązywało do prześladowania Żydów w Niemczech. Od 1938 roku żył we Fryburgu Bryzgowijskim. W czasie drugiej wojny światowej był sanitariuszem w służbach pomocniczych. W 1941 roku cofnięto mu prawo publikowania. Nielegalnie wydawał pisma religijne i wiersze.

Z powodu pisania i rozpowszechniania defetystycznych pism, wczesną wiosną 1944 roku gestapo przeszukało jego mieszkanie we Fryburgu. Schneider ukrył się w kościele ewangelickim. Jedynie upadek Trzeciej Rzeszy uchronił go w kwietniu 1945 roku przed oskarżeniem o zdradę stanu.

Po zakończeniu wojny w pismach Das Erbe im Feuer (Dziedzictwo w ogniu, 1946) i Apokalypse (Apokalipsa, 1946) troszczył się o uznanie winy i gotowość do pokuty wszystkich warstw społecznych Niemiec. Radykalnie występował przeciwko ponownej militaryzacji Republiki Federalnej Niemiec, przez co popadł w konflikt z wpływowymi katolickimi i politycznymi kręgami, które insynuowały, że współpracuje z komunistyczną Niemiecką Republiką Demokratyczną.

W ostatnich latach Reinhold Schneider pisał teksty autobiograficzne, często podróżował z odczytami i wykładami. Przed i podczas ostatniej wizyty w Wiedniu (1957/58) wrócił do myśli filozoficznych z młodości (Schopenhauer, Nietzsche). Ostatnia książka Winter in Wien (Zima w Wiedniu, 1958) zaskoczyła treścią i językiem jako odzwierciedlenie światopoglądowych i religijnych problemów współczesnej ludzkości. W ponad 400 sonetach, wśród nich wielu o treściach polityczno-krytycznych, okazał się tradycyjnym lirykiem.

Dzieła (wybór)

  • Das Leiden des Camões oder Untergang und Vollendung der portugiesischen Macht (Cierpienie Camões albo upadek i koniec portugalskiej władzy), 1930.
  • Portugal. Ein Reisetagebuch (Portugalia. Dziennik z podróży), 1931.
  • Philipp II. oder Religion und Macht (Filip II albo religia i władza), 1931.
  • Kaiser Lothars Krone. Leben und Herrschaft Lothars von Supplinburg (Korona cesarza Lotara. Życie i panowanie Lotara z Supplinburga) , 1937.
  • Las Casas vor Karl V. Szenen aus der Konquistadorenzeit, 1938 (pol. wyd. Oskarżenie; przeł. Jerzego Gawrońskiego; Warszawa : "Pax", 1953).
  • Das Vaterunser (Ojcze nasz), 1941.
  • Nach dem großen Kriege (Po wielkiej wojnie) 1941.
  • Apokalypse. Sonette von Reinhold Schneider (Apokalipsa. Sonety Reinholda Schneidera), 1946.
  • Die Heimkehr des deutschen Geistes. Über das Bild Christi in der deutschen Philosophie des 19. Jahrhunderts (Powrót niemieckiego ducha. O obrazie Chrystusa w niemieckiej filozofii XIX wieku), 1946.
  • Herrscher und Heilige (Władcy i święci), 1953.
  • Der große Verzicht (Wielka rezygnacja, dramat, prapremiera 1958), 1957.
  • Winter in Wien. Aus meinen Notizbüchern 1957/1958 (Zima w Wiedniu. Z mojego notatnika 1957/58), 1958.

Literatura

Artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.