Reinhold Seeberg

Reinhold Seeberg (ur. 5 kwietnia 1859 w Pörrafer (Estonia); zm. 23 października 1935 w Ahrenshoop) – niemiecki teolog ewangelicki.

Reinhold Seeberg
Reinhold Seeberg.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Reinhold, zarządca majątku w Pörrafer i Pedua; matka Emma z domu Grüner, nauczycielka; brat Alfred (1863–1915), teolog; – ożenił się w Dorpacie w 1886 z Amandą (Alla) z domu Schneider (1862–1933); dzieci syn Erich, teolog i 2 córki Martha Bohner (ur. 1889), Maria Benda (ur. 1889).

Życiorys

Seeberg uczęszczał w latach 1870–78 do gimnazjum w Rewelu (obecnie Tallin), po czym od 1878 r. studiował teologię na uniwersytecie w Dorpacie (obecnie Tartu) u Alexandra von Oettingena (1827–1905). Od 1883 do 1834 r. kontynuował studia w Erlangen i Getyndze u Albrechta Ritschla (1822–1889). W 1834 r. doktoryzował się z teologii w Dorpacie i otrzymał prawo nauczania (venia legendi). W następnym roku habilitował się, został Privatdozentem teologiem systematycznej w Dorpacie, gdzie w tym samym roku awansował na profesora nadzwyczajnego. W 1889 otrzymał tytuł doctors honoris causa na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Dorpackiego i powołanie na profesora zwyczajnego nowotestamentowej egzegezy, patrystyki i historii Kościoła do Erlangen, gdzie od 1894 r. był profesorem teologii systematycznej. W 1898 r. przeniósł się jako profesor zwyczajny teologii systematycznej na uniwersytet do Berlina, gdzie uczył do 1927 roku. Tam był promotorem Dietricha Bonhoeffera (1906–1945). W latach 1900/01 i 1905/06 pełnił funkcję dziekana Wydziału Teologicznego, w 1903 r. został honorowym członkiem ponadwyznaniowego związku studenckiego „Berliner Wingolf” i w 1922 „Dorpater Wingolf” oraz w 1910 otrzymał nominację na tajnego radcę konsystorza.

Podczas I wojny światowej Seeberg był kapelanem wojskowym na różnych obszarach działań wojennych. W 1915 r. zainicjował tzw. „Seeberg-Adresse”, oświadczenie niemieckich profesorów dotyczące celów wojny. W 1917 r. został członkiem korespondencyjnym Akademii Nauk w Getyndze. Po wojnie przyłączył się do Niemieckiej Narodowej Partii Ludowej ((niem. Deutschnationale Volkspartei – DNVP). W roku akademickim 1918/19 piastował funkcję rektora uniwersytetu w Berlinie. W latach 1923–31 był prezydentem Centralnej Komisji Misji Wewnętrznej Ewangelickiego Kościoła Niemiec (od 1918 wiceprezydentem) oraz współzałożycielem i pierwszym prezydentem Międzynarodowej Konferencji ds. Misji Wewnętrznej i Diakonii (Internationale Konferenz für Innere Mission und Diakonie). W 1927 r. zrezygnował z pełnionych urzędów, ale nadal kontynuował działalność pedagogiczną na uniwersytecie i w 1927 r. założył Instytut Etyki Społecznej (niem. Institut für Sozialethik) na uniwersytecie w Berlinie.

Oprócz tytułu doctora honoris causa teologii uniwersytetu w Dorpat otrzymał także tytuł doctora honoris causa filozofii uniwersytetu w Erlangen (1910), doctora honoris causa prawa uniwersytetu we Wrocławiu (1911) i doctora honoris causa medycyny uniwersytetu w Halle (1919).

Reinhold Seeberg uważany jest za przedstawiciela kierunku stojącego w opozycji do teologicznego i kościelno-politycznego liberalizmu i adwersarzem Adolfa von Harnacka (1851–1930) i Ernsta Troeltscha (1865–1923). W jego radykalnej krytyce współczesności dochodzą do głosu tony antyliberalne, jak również antysemickie.

Dzieła (wybór)

  • Begriff der christlichen Kirche, 1885.
  • Brauchen wir ein neues Dogma?, 1892.
  • Die Apologie des Aristides untersucht und wiederhergestellt, 1893.
  • Lehrbuch der Dogmengeschichte, 4 tomy, 1895–1920.
  • Gewissen und Gewissensbildung, 1896.
  • Die Kirche und die soziale Frage, 1897.
  • Melanchthons Stellung in der Geschichte der Kirche und der Wissenschaft, 1897.
  • Die Bußlehre des Duns Scotus, 1898.
  • An der Schwelle des 20. Jahrhunderts, 1900.
  • Grundriß der Dogmengeschichte, 1901.
  • Die Grundwahrheiten der christlichen Religion, 1902.
  • Die Kirche Deutschlands im 19. Jahrhundert, 1903.
  • Luther und Luthertum in der neuesten katholischen Beleuchtung, 1904.
  • Das Abendmahl im Neuen Testament, 1905.
  • Die kirchlich-soziale Idee und die Aufgaben der Theologie in der Gegenwart, 1907.
  • Offenbarung und Inspiration, 1908.
  • Sinnlichkeit und Sittlichkeit, 1909.
  • Kirche, Gnadenmittel und Gnadengaben, 1910.
  • System der Ethik, 1911.
  • Nähe und Allgegenwart Gottes, 1911.
  • Ursprung des Christusglaubens, 1914.
  • Was sollen wir denn tun?, 1915.
  • Geschichte, Krieg und Seele, 1916.
  • Ewiges Leben, 1920.
  • Christentum und Idealismus, 1921.
  • Zum Verständnis der gegenwärtigen Krisis in der europäischen Geisteskultur, 1923.
  • Christliche Dogmatik, 2 tomy 1924/1925.
  • Die Geschichte und Gott, 1928.
  • Ist christliche Sozialethik wissenschaftlich möglich?, 1930.

Literatura

  • Thomas Kaufmann: Seeberg, Reinhold w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 24, Duncker & Humblot, Berlin 2010, ISBN 978-3-428-11205-0, s. 135.
  • Traugott Jähnichen: Seeberg, Reinhold w Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 9, Bautz, Herzberg 1995, ISBN 3-88309-058-1, sp. 1307–1310.

Linki

Autor: Roman Penkała