Richard Huelsenbeck

Richard Huelsenbeck, właściwie Carl Wilhelm Richard Hülsenbeck (w obszarze anglojęzycznym nazywał siebie Charles R. Hulbeck; ur. 23 kwietnia 1892 w Frankenau, Hesja; zm. 20 kwietnia 1974 w Muralto, Szwajcaria) – niemiecki pisarz, poeta, eseista, dramaturg, lekarz i psychoanalityk. Rozgłos uzyskał jako współzałożyciel i kronikarz dadaizmu. (wyznanie ewangelicko-reformowane)

Richard Huelsenbeck In1920
Richard Huelsenbeck (1920).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec : Karl, aptekarz;
  • Matka : Johanna z domu Fink;
  • Ożenił się : 1) z Beate Wolff z domu Löchelt, artystka, 2) z Elisabeth Loechelt.

Życiorys i twórczość

Richard Huelsenbeck wyrastał od 1894 roku w Dortmundzie i Bochum. W młodości silny wpływ wywarły na nim wiersze Heinricha Heine (1797–1856). W 1907 roku rozpoczął studia medyczne w Monachium, rok później zaczął studiować także literaturę, germanistykę i historię sztuki. Spotkał Hugo Balla (1886–1927), dzięki któremu poznał artystów związanych z ekspresjonizmem. Od 1912 roku studiował filozofię na Sorbonie w Paryżu. Od 1914 roku żył w Berlinie, gdzie publikował wiersze, eseje i krytyki literackie w czasopiśmie „Die Aktion” Franza Pfemferta (1879–1954).

Na początku I wojny światowej wcielony został do artylerii, ale z powodu newralgii został zwolniony z wojska nim trafił na front. Wrócił do Berlina zdecydowanie wrogo nastawiony do wojny i niemieckiego nacjonalizmu. 11 lutego 1916 roku wyjechał do Zurychu, gdzie działał w Cabaret Voltaire i razem z Hugo Ballem, Emmy Hennings (1885–1948), Hansem Arpem (1887–1966), Tristanem Tzara (1896–1963) i Marcelem Janco (1895–1984) został współzałożycielem ruchu Dada. W 1917 roku wrócił do Berlina, gdzie razem z Johannesem Baaderem (1875–1955), Johnem Heartfieldem (1891–1968), Hannah Höch (1889–1978), Else Hadwiger (1877–), Georgiem Groszem (1893–1959) i Raoulem Hausmannem (1886–1971) założył w styczniu 1918 roku grupę Club Dada. W 1918 roku Richard Huelsenbeck napisał manifest dadaistyczny Der Dadaïsmus im Leben und in der Kunst (Dadaizm w życiu i sztuce), który podpisała większość członków tego ruchu.

5 czerwca 1920 roku zorganizował pierwsze targi dadaizmu w Berlinie. W tym czasie wystąpił także jako krytyk ekspresjonizmu oraz zaczął pisać historię ruchu Dada i opublikował pierwszą antologię tego ruchu Dada Almanach (1920). Początkiem lat dwudziestych Huelsenbeck odszedł z tego ruchu artystycznego i po ukończeniu studiów medycznych podróżował jako lekarz okrętowy i korespondent zagraniczny gazet berlińskich.

Po dojściu do władzy nazistów otrzymał zakaz publikowania i w 1936 roku emigrował z żoną, synem Thomasem i przybraną córką do Nowego Jorku w Stanach Zjednoczonych. Tam pracował pod nazwiskiem Charles R. Hulbeck jako psychiatra i psychoanalityk. Kiedy po II wojnie światowej znowu wzrosło zainteresowanie ruchem Dada, opublikował ponownie pisma o dadaizmie. W 1958 roku pierwszy raz po wojnie odwiedził rodzinną miejscowość.

Od 1967 roku Richard Huelsenbeck był członkiem Niemieckiej Akademii Języka i Poezji. Do Europy wrócił w 1970 roku i do śmierci mieszkał w Tessinie w Szwajcarii.

Dzieła (wybór)

  • Modlitwy fantastyczne (Phantastische Gebete), 1916.
  • Przemiany (Verwandlungen), 1918.
  • Dada Almanach, 1920.
  • Naprzód Dada. Historia dadaizmu (En avant Dada. Die Geschichte des Dadaismus, 1920.
  • Dada zwycięża! Podsumowanie dadaizmu (Dada siegt! Eine Bilanz des Dadaismus), 1920.
  • Niemcy muszą upaść! Wspomnienia starego rewolucjonisty dadaistycznego (Deutschland muß untergehen! Erinnerungen eines alten dadaistischen Revolutionärs, 1920.
  • Afryka w zasięgu wzroku. Wiadomości podróżnicze o obcych krajach i żądnych przygód ludziach (Afrika in Sicht. Ein Reisebericht über fremde Länder und abenteuerliche Menschen), 1928.
  • Skok na Wschód. Raport z podróży parowcem do Japonii, Chin, i Indii (Der Sprung nach Osten. Bericht einer Frachtdampferfahrt nach Japan, China und Indien), 1928.
  • Chiny zjadają ludzi (China frißt Menschen), 1930.
  • Sen o wielkim szczęściu (Der Traum vom großen Glück, 1933.
  • Dada. Narodzenie Dada. Poezja i kronika założycieli (Dada. Die Geburt des Dada. Dichtung und Chronik der Gründer, z Hansem Arpem i Tristanem Tzara), 1957.
  • Seksualność a osobowość. Rozwój i znaczenie metod leczenia psychicznego (Sexualität und Persönlichkeit. Entwicklung und Bedeutung mentaler Heilmethoden), 1959.
  • Dada. Dokumentacja literacka (Dada. Eine literarische Dokumentation), 1964 (wydawca).
  • Pamiętnik perkusisty Dada (Memoirs of a Dada Drummer), 1974.

Linki

Autor: Roman Penkała