Sophie Taeuber-Arp
Sophie Henriette Gertrud Taeuber-Arp (ur. 19 stycznia 1889 w Davos; zm. 13 stycznia 1943 w Zurychu) – szwajcarska malarka, rzeźbiarka i tancerka. Była jedną z czołowych przedstawicielek geometrycznej sztuki abstrakcji. Za życia znajdowała się zawsze w cieniu męża Hansa Arpa (1887–1966), a jej twórczość doceniona została dopiero w latach 70-tych XX wieku. (wyznanie ewangelickie)
 |
| Sophie Taeuber, ok. 1903. Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia
- Ojciec: Carl Emil Taeuber (zm. 1891), aptekarz, pochodził z Mogilna.
- Matka: Sophia Katharina z domu Krüsi.
- Wyszła za mąż: w Pura (Tessin) w 1922 za malarza Hansa Arpa (1887–1966).
- Dzieci: bezdzietna
Życiorys
Po śmierci ojca Sophie Taeuber zamieszkała z matką w 1894 w Trogen. Od 1904 uczyła się rysunku w prywatnej szkole w St. Gallen. W latach 1907–1910 kontynuowała naukę w St. Gallen w Zeichnungsschule für Industrie und Gewerbe. Po śmierci matki uczyła się w 1911 w Monachium u Wilhelma von Debschitza (1871–1948). Od lata 1912 do jesieni 1913 kształciła się w hamburskiej Szkole Rzemiosła Artystycznego. W 1914 wróciła do Monachium, gdzie dokończyła naukę. W tym samym roku osiadła w Zurychu. Tutaj w listopadzie 1915 poznała Hansa Arpa (1887–1966), który wprowadził ją do kręgu dadaistów. W 1916/17 uczyła się tańca u Rudolfa Labana (1879–1958). Brała udział w wystawach dadaistów i występowała jako tancerka w „Cabaret Voltaire”.
W latach 1916-29 Sophie Taeuber uczyła w zuryskiej Szkole Rzemiosła Artystycznego. Wychodząc z tkackich technik rozwinęła własną konstruktywną symbolikę, często wprowadzała stylizowane motywy (znaki, oczy, maski) malowane przeważnie akwarelą. W latach 1917–19 pierwszy raz współpracowała ściśle z Hansem Arpem czego wynikiem były Duo-kolaże i Duo-rzeźby. Przy zastosowaniu stereometrycznych form podstawowych wykonała kukiełki do scenicznej baśni Krół Jeleń (König Hirsch) Carlo Gozziego (1720–1806), której premiera miała miejsce w 1918 (Zürich, Museum für Gestaltung, Kunstgewerbeslg.). Również w 1918 powstały jej tzw. „głowy dada” (Tête Dada) m.in. Tête Dada, Portrait de Jean Arp (Kunsthaus Zürich). Z powodu choroby płuc dłuższy czas przebywała w 1919 i 1920 w kurorcie Arosa. W tym okresie zajmowała się gwaszem, rysunkiem i grafiką, reliefami (1936–38) i malarstwem.
W 1922 Sophie Taeuber poślubiła Hansa Arpa. Para udała się w 1926 do Strasburga, aby Hans Arp zmienił obywatelstwo niemieckie na francuskie. W latach 1926–28 wykonywała razem z Theo van Doesburgiem (1883–1931) i mężem Hansem Arpem wewnętrzne dekoracje w centrum Aubette w Strasburgu, które końcem lat 30-tych zostały usunięte i w latach 1989–1994 ponownie odtworzone. W 1929 razem z Hansem Arpem zleciła budowę domu i atelier w Clamart-Meudon koło Paryża, gdzie mieszkali do 1940 roku. Tutaj w latach 1930–39 powstały jej główne prace, w których konsekwentnie pojawiały się koła, prostokąty, trójkąty, pięciolinie i krzyże.
W 1930 Sophie Taeuber została członkiem grupy „Cercle et Carré”, w latach 1931–34 paryskiej grupy „Abstraction-Création” i od 1937 do 1943 szwajcarskiej grupy artystów „Allianz”. W 1937 była współzałożycielką i redaktorem czasopisma Plastique.
Po wkroczeniu oddziałów niemieckich do Paryża w 1940 Sophie Taeuber i Hans Arp opuścili swój dom i podążyli do Nérac, następnie do Veyrier, w latach 1941–42 mieszkali w Grasse, po czym zamieszkali w Zurychu.
Sophie Taeuber zmarła 13 stycznia 1943 w Zurychu w wyniku zatrucia tlenkiem węgla w domu Maxa Billa (1908–1994).
