Thomas Luckmann

Thomas Luckmann (ur. 14 października 1927 r. w Aßling (obecnie: Jesenice, Słowenia); zm. 10 maja 2016) był austriacko-amerykańskim socjologiem, który faktycznie uczył w Niemczech.

Thomas Luckmann. Źródło: Wikimedia Commons

Życiorys

Thomas Luckmann studiował w Wiedniu i w New School for Social Research w Nowym Jorku. Był uczniem m.in. Alfreda Schütza (1899-1959). W 1965 r. otrzymał powołanie na uniwersytet we Frankfurcie nad Menem. Od 1970 r. do swojej emerytury w 1994 r. był profesorem socjologii na uniwersytecie w Konstancji. W 1950 r. poślubił Benitę Luckmann (1925-1987).

Najbardziej znanymi dziełami Thomasa Luckmanna są "The Social Construction of Reality" (1966, razem z Peterem Bergerem), "The Invisible Religion" (1967) i "Strukturen der Lebenswelt" (1982, opracowanie spuścizny Alfreda Schütza). W swoich badaniach zajmował się konstruktywizmem społecznym, fenomenologią socjologiczną, socjologią wiedzy, religii, komunikacji jak również filozofią wiedzy.

Znaczenie

Thomas Luckmann miał m.in. wielki wpływ na socjologię religii. Nawiązując do Émile Durkheima (1858-1917), którego myśli dotyczące funkcjonalistycznego pojęcia religii uważał za przełomowe, rozpoczął swoją tezą o prywatyzacji religii względnie o "niewidocznej religii" zasadniczy zwrot w socjologii religii. Religijność nie była teraz już rozumiana przez niego jako praktyka, zwrócenie się do transcendentnego świętego, nie była już umocowana w formie instytucjonalnej ("kościelnej"), Thomas Luckmann pyta raczej o indywidualną religijność, o funkcje i znaczenie religii dla jednostki w nowoczesnym społeczeństwie. Jako "religijny" określa już akt, w którym ludzki organizm przekracza swoją naturę i staje się społeczną istotą. Ta przemiana punktu spojrzenia prowadzi Thomasa Luckmanna bezpośrednio do wzmocnienia starań, do zbadania indywidualnej religijności z pomocą empirycznych metod jakościowych.

Dzieła Thomasa Luckmanna były i są odbierane kontrowersyjnie. Dla krytyków już zbyt obszerne jest jego pojęcie religii. Wiele zakresów ludzkiego życia (np. sport taki jak piłka nożna) spełnia wg kryteriów Thomasa Luckmanna pojęcie religii i z tego powodu musiałyby zostać określone jako religia. Jego wspomniane połączenie pojęcia religii ze społecznością człowieka prowadzi w ogóle do tego, że jakakolwiek egzystencja ludzka jest "religijna". To osłabia pojęcie religii, które teraz już nie może zostać zastosowane dla specyficznej religii (jak judaizm, chrześcijaństwo, islam).

Za współczesną kontynuację jego koncepcji uważane są prace dotyczące "popularnych religii" Huberta Knoblaucha (ur. 1959), który też przetłumaczył na język niemiecki przełomową książkę Thomasa Luckmanna "The Invisible Religion" (niem. Die unsichtbare Religion, pol. Niewidzialna religia).

Dzieła (wybór)

• The Social Construction of Reality, 1966, współautor Peter Berger, (Społeczne tworzenie rzeczywistości wyd. pol. 1983).
• (The Sociology of Language, 1975.
• Structures of the Life-World, 1982, powstała na podstawie spuścizny Alfreda Schütza.
• The Invisible Religion. The Problem of Religion in Modern Society, 1967, (wyd.pol. Niewidzialna religia. Problem religii w nowoczesnym społeczeństwie, 1996).

Literatura

• Artykuł powstał na podstawie "Thomas Luckmann" w: de.wikipedia.org (online).