Hans von Aachen
Hans von Aachen (ur. w 1552 roku w Kolonii, zm. 6 stycznia 1615 roku w Pradze) - niemiecki malarz. Był malarzem nadwornym księcia bawarskiego Wilhelma V Pobożnego, cesarzy Rudolfa II Habsburga i Macieja Habsburga. Wykonywał miedzioryty ze scenami religijnymi i alegorycznymi, ale do jego najlepszych dzieł należą portrety. (wyznanie katolickie)
 |
| Autoprotret z ok. 1574 r. Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia
Ożenił się 1.7.1596 roku w Monachium (niem. München) z Reginą, córką kompozytora Orlando di Lasso; miał pięcioro dzieci.
Życiorys
Nazwisko Hansa von Aachena wywodzi się od miasta Aachen, w którym urodził się jego ojciec. Występuje w kilku kombinacjach Johann von Aachen, Johann von Achen, Hans Ach, Jan van Achen, Aken, Janachen. Początkowo Hans von Aachen był uczniem zamieszkałego w Kolonii mistrza E.Jerrigha, a w 1574 roku wyjechał do Włoch, gdzie kontynuował studia u Kaspara Rema w Wenecji i próbował sam się kształcić naśladując Tintoretto i następców Michała Anioła. Wkrótce pojechał do Rzymu, gdzie mieszkał u Anthonisa Santvoorta. W Rzymie razem z Bartholomeusem Sprangerem i Hansem Speckaertem doskonalił sztukę malowania i tutaj znalazł swój styl. Już w 1580 roku był znanym malarzem, mającym wiele zamówień. W 1585 roku pracował we Florencji, na dworze księcia Franciszka I Medyceusza. Zamówienie przez księcia portretów zdecydowało o jego przyszłej karierze malarza dworskiego.
Twórczość Hansa von Aachena była przez całe życie pod wpływem prac Goltziusa i Sprangera, którzy wówczas z przyjętym ponownym rozkwitem włoskiego stylu opanowali niemiecką sztukę. W 1588 roku wrócił z Włoch do Niemiec, a w 1590 roku został powołany do Monachium i pracował dla księcia bawarskiego Wilhelma V Pobożnego. Znajdują się tam też jego obrazy w kościele jezuickim, w kaplicy krzyża jest obraz Chrystus na krzyżu, jedno z jego najlepszych dzieł, jak również grupa obrazów w galerii Schleißheim, która pochodziła z zamku Herzog-Max-Burg.
Tutaj też pod wpływem Egidiusa Sadelera i Jorisa Hoefnagela Hans von Aachen zaczął tworzyć miedzioryty z motywami religijnymi i alegorycznymi.
W Monachium nawiązał kontakty z dworem Rudolfa II Habsburga z Pragi, gdzie wkrótce znalazł wielkie pole do działania. Już w 1592 roku był nadwornym malarzem cesarskiego domu i w 1594 roku przez cesarza Rudolfa został podniesiony do rangi szlachcica. Jednak dopiero w 1601 roku przeniósł się z Monachium do Pragi. Na prośbę cesarza Rudolfa namalował portrety jego córki, które zostały rozesłane na dwory książęce i królewskie w celu znalezienia dla niej narzeczonego. W tym czasie wzrosło także jego wynagrodzenie z 200 florenów, które wcześniej otrzymywał do 300. Wydaje się, że jeszcze w 1610 roku był jedynym nadwornym malarzem w służbie cesarza. Tytuł szlachecki nadany mu przez cesarza Rudolfa II zatwierdził także jego następca cesarz Maciej Habsburg.
Znaczenie
W galerii Belwederu w Wiedniu znajduje się zbiór namalowanych wówczas przez Hansa von Aachena obrazów dla dworu cesarskiego. Portrety należą do jego najlepszych dzieł. Kilka obrazów tego artysty posiada także Wallraf-Richartz-Museum w Kolonii. Aachen był bardzo owocnym i niezwykle uzdolnionym malarzem. Malowanie szło mu bardzo sprawnie i nie można mu odmówić pewnej swobody przedstawienia tematu. Jednak brakuje wszędzie wykształcenia formy jak i koloru. Ze swoją zdolnością jest tylko manierystą i jego dzieła, które w jego czasach były bardzo cenione mają dzisiaj tylko wartość historyczną.
Hans von Aachen kształcił takich artystów jak Josepha Heintza (1564-1609), Pietera Isaacsza i Hansa Holzmayera.
Kompozycje Aachena stały się inspiracją dla rytowników, a szczególnie dla Dominika Custosa i Sadelera. Do 20 wieku często jego dzieła były przypisywane innym malarzom między innymi takim jak Adam Elsheimer, Michelangelo Merisi da Caravaggio, Peter Paul Rubens czy Annibale Carracci.
Obrazy (wybór)
- Allegoria pokoju, 1602, Eremitaż (Sankt Petersburg).
- Autoportret, drewno, około 1575, Wallraf-Richartz-Museum, (Kolonia).
- Polowanie, rysunek, około 1585, Staatliche Kunstsammlungen Dresden, Kupferstichkabinett.
- Portret Francesco I de’ Medici, księcia Toskani, płótno, 1585, Palazzo Pitti, Florenncja.
- Męczeństwo św. Sebastiana, płótno, 1589, kościół Michaelskirche, (Monachium).
- Portret księcia Bawarii Wilhelma V, płótno, przed 1589, Bayerische Verwaltung der staatlichen Schlösser, Gärten und Seen (Monachium).
- Ukoronowanie Marii, płótno, 1596, bazylika St. Ulrich und Afra (Augsburg).
- Amor Fucatus, Stich, 1591, Rijksmuseum (Amsterdam)
- Alegoria sprawiedliwości, 1598, Alte Pinakothek (Monachium).
- Die drei Grazien, Leinwand, około 1604, Muzeul Național de Artă al României (Bukareszt).
- Portret cesarza Rudolfa II, płótno, około 1600, Kunsthistorisches Museum (Wiedeń).
- Bacchus, Ceres i Amor, płótno, około 1600, Kunsthistorisches Museum (Wiedeń).
- Uwielbienie pasterzy, w kaplicy katedry w Dax Pięć alegorii związanych z wojną austriacko-turecką podczas panowania cesarza Rudolfa II,powstały około 1303/1604, Heeresgeschichtlichen Museum w Wiedniu:
- Bitwa pod Sisseck 22 czerwca 1593 roku, płótno, 34,5×42 cm
- Bitwa pod Sybin(niem.Hermannstadt), płótno, 34,5×42 cm
- Bitwa pod Braszowem (niem. Kronstadt), płótno, 34,5×42 cm
- Wypowiedzenie wojny w Konstantynapolu, płótno, 34,5×42 cm
- Zdobycie Székesfehérvár (niem. Stuhlweißenburg), płótno, 34,5×42 cm
Literatura
- Benninghoff, Nora: „Aachen, Hans von”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). tom 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, ISBN 3-428-00182-6, s.1 (online).
- Eliška Fučíková: Das Leben. In: Hans von Aachen, Hofkünstler in Europa – Ausstellungskatalog, Deutscher Kunstverlag, 2010.
- Joachim Jacoby (Bearbeitung): The New Hollstein German Engravings, Etchings and Woodcuts 1400–1700 – Hans von Aachen (Hrsg.: Ger Luijten, Robert Zijlma), Sound & Vision Interactive, Rotterdam 1996.
- Joachim Jacoby: Hans von Aachen 1552–1615, Deutscher Kunstverlag, München & Berlin 2000.
- Claudia Reichl-Ham: Der „Lange Türkenkrieg“ Rudolfs II. und seine Rezeption im Heeresgeschichtlichen Museum. W: Viribus Unitis. Jahresbericht 2007 des Heeresgeschichtlichen Museums, Wien 2008, strony 11–34. Karel Van Mander: Het Schilder-Boeck, Amsterdam 1604, fol. 289v-291r.
- Julius Meyer: „Achen, Johann von”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 1, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, s. 29 (online).
Linki
- Obrazy Aachena
- Google Cultural Institute.
- Zbiory w Albertina, Wien - Sammlungen Online.
- Galeria obrazów na wiki de
Artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.