Jacob Friedrich von Abel

Jacob Friedrich von Abel (do 1820 roku Jacob Friedrich Abel; ur. 9 maja 1751 roku w Vaihingen; zm. 7 lipca 1829 roku w Schorndorf) – niemiecki filozof, psycholog i pedagog. (wyznania luterańskiego)

Jacob Friedrich Abel
Jakob Friedrich von Abel. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Conradin Ludwig Abel, radca w rządzie i urzędnik administracji; matka Eva Regine Bojon; - ożenił się 1) w 1786 z Luise Schmid w Schorndorf, 2) w 1810 z Friederike Beate Rieger w Stuttgarcie; miał 1 syna Karla Gustava; wnuk Otto Abel (1824–54), historyk.

Życiorys

Abel uczył się w latach 1764-1768 w ewangelickich szkołach w byłych klasztorach (Klosterschule) w Denkendorf, Maulbronn, po czym studiował w Tybindze (Tübinger Stift) filologię, filozofię i teologię. W 1772 został mianowany profesorem szkoły wojskowej w Solitude koło Stuttgartu. Jednym z jego uczniów był tam Friedrich Schiller. Jego wykłady dotyczyły psychologii, etyki i historii.

W latach 1790-1811 był profesorem filozofii praktycznej na uniwersytecie w Tybindze, od 1790 inspektorem szkół łacińskich i gimnazjów. W 1811 został prałatem, generalnym superintendentem w Öhringen i członkiem naczelnych władz kościoła protestanckiego Wirtembergii, a w 1825 r. generalnym superintendentem w Bad Urach i Reutlingen z siedzibą w Stuttgarcie, gdzie od 1819 był członkiem wirtemberskiego zgromadzenia stanów krajowych. Zmarł 7 lipca 1829 r. podczas wycieczki do Schorndorfu.

Znaczenie

Abel wywarł silny wpływ na przyszłego poetę i dramaturga, Friedricha Schillera, z którym łączyła go długoletnia przyjaźń. Jako pierwszy zapoznał swoich uczniów z twórczością Williama Szekspira i zwrócił ich uwagę na znaczenie geniuszu i pasji. Po za tym wyjaśnił swoim uczniom znaczenie wolnej woli. Idea wolności i samostanowienia człowieka pojawia się ciągle w dziełach Schillera. Również pojmowanie cnoty przez Abla, jako siły prowadzącej w stopniowym rozwoju do doskonałości człowieka stało się własnym przekonaniem autora Zbójców.

W 1778, Abel opublikował anonimowo powieść Beyträge zur Geschichte der Liebe aus einer Sammlung von Briefen, która została napisana w stylu powieści "burzy i naporu" pod wpływem Werthera Goethego. Zbiór opowiadań Sammlung und Erklärung merkwürdiger Erscheinungen aus dem menschlichen Leben zawiera w drugim tomie historię Friedricha Schwana, którą Abel już wcześniej opowiedział Schillerowi i która stała się inspiracją jego Verbrecher aus verlorener Ehre (Przestępca z powodu utraconego honoru).

Dzieła (wybór)

  • Beyträge zur Geschichte der Liebe aus einer Sammlung von Briefen. 1778.
  • Einleitung in die Seelenlehre. 1786.
  • Über die Quellen der menschlichen Vorstellungen. 1786.
  • Versuch über die Natur der speculative Vernunft, zur Prüfung des Kantischen Systems. 1787.
  • Philosophische Untersuchung über die Verbindung der Menschen mit Höhern Geistern. 1791.
  • Versuch über die Seelenstärke. 1804.
  • Philosophische Untersuchungen über die letzten Gründe des Glaubens an Gott. 1820.

Literatura

  • Karl Friedrich Ludwig Goedeke: „Abel, Jacob Friedr. v.”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 1, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, s. 12 (online).
  • Reinhard Buchwald: „Abel, Jacob Friedrich von.” W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, ISBN 3-428-00182-6, s. 11 (online).

Linki

Autor: Roman Penkała