Emil Adolf von Behring

Emil Adolf von Behring (tytuł szlachecki od 1901; ur. 15 marca 1854 w Ławicach koło Iławy (niem. Hansdorf); zm. 31 marca 1917 w Marburgu) – niemiecki bakteriolog uważany za twórcę immunologii. Zastosował surowicę w leczeniu błonicy i pracował nad szczepionką przeciw gruźlicy. W 1901 był laureatem pierwszej Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny. (wyznanie ewangelickie)

Emil von Behring

Emil von Behring, ok. 1896.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: August Georg, nauczyciel w Ławicach;
  • Matka: Augustine z domu Zech, córka nauczyciela;
  • Ożenił się: w Berlinie w 1896 z Else z domu Spinola;
  • Dzieci: 6 synów.

Życiorys

Emil von Behring urodził się 15 marca 1854 r. w Ławicach (wówczas niem. Hansdorf) koło Iławy w Prusach Wschodnich jako 5 z 13 dzieci nauczyciela Augusta Georga Behringa i jego żony Augustine z domu Zech. Ukończył gimnazjum humanistyczne w Olsztynku (niem. Hohenstein). Dzięki przyjacielowi rodziny mógł rozpocząć w 1874 r. studia medyczne w Pépinière, Instytucie Chirurgiczno-Medycznym Fryderyka Wilhelma w Berlinie, gdzie otrzymał stypendium wojskowe. W 1878 r. ukończył studia dysertacją z zakresu okulistyki pt. Neuere Beobachtungen über die Neurotomia opticociliaris. Od 1878 do 1886 r. był lekarzem wojskowym w Wołowie (niem. Wohlau, 1878–1880), Poznaniu (niem. Posen, 1880–1883), Wińsku (niem. Winzig, 1883–1887) i Bojanowie (niem. Bojanowo, 1887). W międzyczasie zdał w 1880 r. egzamin państwowy, w 1885 r. zdał egzamin dla lekarzy powiatowych, w 1886 r. brał udział w kursie badań bakteriologicznych.

Rola lekarza wojskowego dała mu powód, żeby zająć się zwalczaniem chorób zakaźnych, zapobieganiem epidemii i przyczyniła się do jego studiów bakteriologicznych i chemicznych, jak również badań dotyczących sepsy, którą utożsamiano wówczas z zakażeniem krwi (bakteriemia) i antyseptyki. Emil Adolf von Behring skutecznie leczył dzieci z błonicą stosując tracheotomię w czasie epidemii w 1883 roku. Jego publikacje dotyczące dezynfekcji i przykładne wypełnianie obowiązków zostały uznane przez przełożonych i w 1887 r. awansował na lekarza sztabowego oraz został odkomenderowany do kierowanego przez Carla Binza (1832–1913) laboratorium farmakologicznego przy uniwersytecie w Bonn. W 1888 r. przeniesiono Emila Adolfa von Behringa do Akademii Wojskowej w Berlinie, w 1889 r. oddelegowano do Instytutu Higieny (Hygiene-Institut) przy uniwersytecie w Berlinie, gdzie został asystentem Roberta Kocha (1843–1910) i w 1891 r. przeniósł się z Robertem Kochem do Instytutu Chorób Zakaźnych (Institut für Infektionskrankheiten). W 1894 r. rozstał się z wojskiem jako lekarz batalionowy, w tym samym roku został profesorem nadzwyczajnym medycyny na uniwersytecie w Halle, a w 1895 r. profesorem zwyczajnym higieny i dyrektorem Instytutu Higieny przy uniwersytecie w Marburgu.

W latach 1907–10 Emil von Behring leczył się z powodu depresji w klinice w Neuwittelsbach koło Monachium. Zmarł 31 marca 1917 w Marburgu.

Dokonania naukowe

Emil von Behring razem z asystentem Roberta Kocha Japończykiem Shibasaburō Kitasato (1853–1931) odkrył w 1890 r. terapię surowicą krwi, co było przełomem w leczeniu chorób zakaźnych. Swoje odkrycie opisali w rozprawie Über das Zustandekommen der Diphtherieimmunität und der Tetanusimmunität bei Thieren. Behring rozwinął myśl, że zarazki chorobotwórcze nie należy zwalczać obcymi dla ciała chemikaliami, lecz endogennymi przeciwciałami. Udało mu się stworzyć surowicę przeciw błonicy (dyfteryt), a Kitatsato odkrył laseczkę tężca i wspólnie wyprodukowali surowicę przeciwtężcową. Razem z Paulem Ehrlichem (1854–1915) i Erichem Wernicke (1859–1928) pracował w 1892 r. nad standaryzacją, dawkowaniem surowicy i przeprowadził pierwszą próbę jej zastosowania u dwojga dzieci, które jednak zmarły, gdyż podana dawka była zbyt mała. Jednak już w ciągu dwóch następnych lat śmiertelność wśród chorych spadła o 50 procent.

Wspólnie z firmą chemiczną i farmaceutyczną Farbwerke vorm. Meister Lucius & Brüning AG założył w Marburgu miejsce produkcji surowicy i innych leków (Behring-Werke). Dzięki działalności gospodarczej Emil Adolf von Behring uzyskał niezależność finansową i kolejne badania w dużej mierze pokrywał z własnych środków. W latach 1896–1915 prowadził badania nad szczepionką przeciw gruźlicy, której jednak nie odkrył. Te badania oraz doskonalenie surowicy przeciw błonicy stanowiły jego działalność aż do śmierci, chociaż od około 1914 roku z powodu rosnącej depresji i innych chorób nie był już w stanie wpływać na codzienne kwestie instytutu i własnej firmy Behring-Werke. Obok terapii surowicą w leczeniu błonicy rozwinął w 1913 r. immunizację czynną poprzez pierwsze profilaktyczne szczepienie przeciw tej chorobie, dzięki czemu organizm sam został pobudzony do tworzenia przeciwciał. Produkowane przez jego firmę szczepionki przeciw dyfterytowi i tężcowi uratowały m.in. życie wielu żołnierzy przebywających w okopach w czasie I wojny światowej.

W 1898 r. Emil von Behring założył Instytut Terapii Eksperymentalnej (Institut für Experimentelle Therapie).

Dzieła (wybór)

  • Das Tetanusheilserum und seine Anwendung auf tetanuskranke Menschen. Georg Thieme Verlag, Leipzig 1892.
  • Die praktischen Ziele der Blutserumtherapie und die Immunisirungsmethoden zum Zweck der Gewinnung von Heilserum. Georg Thieme Verlag, Leipzig 1892.
  • Die Geschichte der Diphtherie, mit besonderer Berücksichtigung der Immunitätslehre. Georg Thieme Verlag, Leipzig 1893.
  • Gesammelte Abhandlungen zur ätiologischen Therapie von ansteckenden Krankheiten. Georg Thieme Verlag, Leipzig 1893.
  • Das neue Diphtheriemittel. O. Häring, Berlin 1894.
  • Die Bekämpfung der Infectionskrankheiten. Hygienischer Theil. Georg Thieme Verlag, Leipzig 1894.
  • Bekämpfung der Infectionskrankheiten. Infection und Desinfection, Versuch einer systematischen Darstellung der Lehre von den Infectionsstoffen und Desinfectionsmitteln. Georg Thieme Verlag, Leipzig 1894.
  • Immunität. Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart 1901.
  • Diphtherie. Begriffsbestimmung, Zustandekommen, Erkennung und Verhütung. August Hirschwald, Berlin 1901.
  • Die Serumtherapie in der Heilkunde und Heilkunst. 1901.
  • Tuberculoseentstehung, Tuberculosebekämpfung und Säuglingsernährung. August Hirschwald, Berlin 1904.
  • Moderne phthisiogenetische und phthisiotherapeutische Probleme in historischer Beleuchtung. Marburg 1905.
  • Einführung in die Lehre von der Bekämpfung der Infektionskrankheiten. August Hirschwald, Berlin 1912.
  • Emil von Behring’s gesammelte Abhandlungen. Marcus & Weber, Bonn 1915.

Literatura

  • Richard Bieling: Der Tod hatte das Nachsehen. Emil von Behring – Gestalt und Werk. Bielefelder Verlag, Bielefeld 1954.
  • Erich Bauereisen: "Behring, Emil von" w: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 2 (1955), s. 14-15, online.

Linki

Autor: Roman Penkała