Alain Delon

Alain Delon, właściwie Alain Fabien Maurice Marcel Delon (ur. 8 listopada 1935 w Sceaux, Île-de-France) – francuski aktor, producent filmowy i reżyser. Przełom w jego karierze nastąpił w 1960 roku po ukazaniu się filmów Rocco i jego bracia i W pełnym słońcu, które obecnie należą do klasyki filmowej. Przez ponad 20 lat należał do najpopularniejszych gwiazd kina europejskiego. Współpracował z renomowanymi reżyserami jak Luchino Visconti, Michelangelo Antonioni, Jean-Pierre Melville i Jean-Luc Godard. Jedną z jego partnerek filmowych i towarzyszek życia była Romy Schneider. W 1985 roku otrzymał Cezara (fr. Césara) dla najlepszego aktora za film Nasza historia, a w 2019 na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes honorową Złotą Palmę (Palme d'or d'honneur) za całokształt pracy aktorskiej.

Alain Delon
Alain Delon w filmie Lampart (1963).

 

Genealogia

  • Ojciec: Fabien Delon (1904-1977), dyrektor kina w Bourg-la-Reine;
  • Matka: Édith Arnold (1911-1995), farmaceutka;
  • Żona: od 13 sierpnia 1964 (14 lutego 1969) Francine Canovas (ur. 1941);
  • Towarzyszki życia: od 1958 do 1963 Romy Schneider, od 1968 do 1983 Mireille Darc (1938–2017), od 1987 do 2001 Rosalie van Breemen;
  • Dzieci: syn Christian Aaron Boulogne (ur. 1962) ze związku z piosenkarką Nico (właściwie Christa Päffgen), syn Anthony (ur. 30.09.1964) z małżeństwa z Francine Canovas, córka Anouchka (ur. 1990) i syn Alain-Fabien (ur. 1994) z Rosalie van Breemen.

Życiorys

Młodość i okres nauki

Alain Delon urodził się 8 listopada 1935 w Sceaux w drobnomieszczańskiej rodzinie jako syn dyrektora kina Fabiena Delona (1904-1977) i farmaceutki Édith Arnold (1911-1995). Korzenie rodziny ojca sięgają XV wieku. Gdy miał cztery lata rodzice się rozwiedli, a Alain trafił do rodziny zastępczej, której ojciec był strażnikiem w więzieniu Fresnes. Następnie umieszczono go w pensji katolickiej Saint-Nicolas w Igny, gdzie spędził całą młodość. Sześć razy był relegowany ze szkoły, do której uczęszczał. Matka, która poślubiła właściciela firmy wędliniarskiej z Bourg-la-Reine, Paula Boulogne'a, wzięła go do rodzinnego domu. Po otrzymaniu certyfikatu wykwalifikowanego pracownika wędliniarstwa pracował z innymi sześcioma osobami w wędliniarni ojczyma.

W wieku 14 lat miał okazję zagrać rolę gangstera w krótkometrażowym filmie Le Rapt realizowanym przez ojca jednego z jego znajomych. W tym czasie uciekł z domu, aby wyjechać do Chicago, ale został zatrzymany w Bordeaux.

W wieku 17 lat wstąpił do marynarki wojennej. Po odbytym szkoleniu w Centre de formation maritime de Pont-Réan w Pont-Réan, kontynuował w 1953 roku służbę wojskową w szkole radiotelegraficznej. Kiedy Alain Delon został przyłapany na kradzieży marynarka wojenna zaproponowała mu wybór między opuszczeniem jej szeregów, a przedłużeniem okresu pobytu z trzech do pięciu lat. Jako marynarz przydzielony został do ochrony arsenału w Sajgonie. Pod koniec wojny w Indochinach został aresztowany za kradzież jeepa i przejażdżkę, podczas której pojazd wpadł do strumyka. Odebrano mu dyplom radiotelegrafisty i wydalono z marynarki wojennej.

Od powrotu do Paryża w 1956 roku, gdzie poznał późniejszą piosenkarkę Dalidę, z którą następnie miał związek[1], imał się różnych zajęć; był między innymi robotnikiem w paryskich Halach i kelnerem w kawiarni. Na Montmartrze zetknął się z tamtejszym półświatkiem. Spotkanie z aktorką Brigitte Auber w Club Saint-Germain uchroniło go być może przed drogą przestępczą i zmieniło jego los. W dzielnicy Saint-Germain-des-Prés zwrócił na niego uwagę aktor i reżyser Jean-Claude Brialy, który zabrał go na Festiwal Filmowy do Cannes. W ten sposób wszedł w środowisko filmowe, nie mając żadnego przygotowania aktorskiego.

W 2018 roku Alain Delon stwierdził, że był „aktorem” a nie „komikiem” (le comédien - aktor, komik). Rozróżnił te dwa określenia w ten sposób: „Moją karierę nie można łączyć z zawodem komika. Komik, to powołanie. To najważniejsza różnica - i nie ma tu nic pejoratywnego - między Belmondo a Delonem. Jestem aktorem, Jean-Paul Belmondo jest komikiem. Komik gra, przez lata się uczył, podczas gdy aktor przeżywa swoje role. Nigdy nie grałem. Aktor jest wypadkiem. Ja jestem wypadkiem. Moje życie jest wypadkiem. Moja kariera jest wypadkiem.”[2]

Debiut i pierwsze sukcesy

W Rzymie, gdzie Alain Delon mieszkał z Gianem Paolo Barbierim, przyszłym znanym fotografem, został zauważony przez producenta filmowego i odkrywcę amerykańskich talentów Davida O. Selznicka, który zaproponował mu siedmioletni kontrakt w Stanach Zjednoczonych Ameryki pod warunkiem, że nauczy się języka angielskiego. Po powrocie do Francji Delon rozpoczął naukę tego języka, ale spotkał reżysera Yves'a Allégret'a, który przekonał go do pozostania we Francji.

W 1957 roku, aktorka Michèle Cordoue, której był kochankiem, przekonała męża Yves'a Allégret'a, aby zaangażował Delona do filmu Kiedy kobieta jest w coś zamieszana.[3] Zagrał tam małą rolę u boku gwiazdy Edwige Feuillère. Alain Delon powiedział później: „Nie umiałem nic zrobić. Allégret spojrzał na mnie i powiedział mi: 'Posłuchaj, Alain. Mów jak mówisz do mnie. Patrz jak patrzysz na mnie. Słuchaj jak mnie słuchasz. Nie graj, żyj.' To wszystko zmieniło. Gdyby Yves Allégret mi tego nie powiedział, nie zrobiłbym tej kariery.”[4] Następnie pojawił się obok Mylène Demongeot, Henriego Vidala i debiutującego Jean-Paula Belmondo w komedii Bądź piękna i milcz zrealizowanej przez Marca Allégreta.

W 1958 roku spotkał Romy Schneider, która wybrała go jako partnera do filmu Christine zrealizowanego przez Pierre'a Gasparda-Huita. Była to pierwsza ważna rola Alaina Delona. Miłość od pierwszego spojrzenia Alaina i Romy była wzajemna. On miał 23 lata, ona 20. W świetle lamp reporterskich zaręczyli się 22 marca 1959 roku w Morcote nad jeziorem Lugano.

Pierwszy sukces Alain Delon odniósł w filmie Słaba płeć Michela Boisronda, w którym wystąpili też Mylène Demongeot, Pascale Petit, Jacqueline Sassard, Simone Renant i Monique Melinand.

Wzorem aktora stał się dla niego Jean Gabin: „To był patron, to był mój mistrz. Mówił do mnie 'Alain dzieciaku', a ja miałem mogłem zwracać się do niego po imieniu”.[5]

Lata 1960–1980

Dzięki rolom w filmach W pełnym słońcu (reżyseria René Clément) i Rocco i jego bracia (reżyseria Luchino Visconti), który otrzymał Nagrodę Specjalną Jury na Festiwalu Filmowym w Wenecji urósł w 1960 roku do rangi gwiazdy. W tym samym roku zagrał jeszcze z Brigitte Bardot w filmie kostiumowym Sławne miłości, który wszedł na ekrany w 1961 roku. Alain Delon rozpoczął też działalność gospodarczą kupując w 1961 roku w Nicei (Vieux-Nice) restaurację La Camargue. W 1962 roku wystąpił razem z Moniką Vitti w filmie Zaćmienie Michelangelo Antonioniego, który otrzymał Nagrodę Specjalną Jury na Festiwalu w Cannes. W następnym roku zagrał w towarzystwie Claudii Cardinale i Burta Lancastera w filmie Lampart. Film ten otrzymał Złotą Palmę na festiwalu w Cannes, a dla Alaina Delona była to jedna z jego największych ról. W kolejnym filmie nakręconym w 1963 roku Skok na kasyno wystąpił u boku swojego idola Jeana Gabina.

Alain Delon
Alain Delon około 1980 roku.

Alain Delon próbował także swoich sił na scenie teatralnej. Razem z Romy Schneider zagrał w reżyserowanej przez Viscontiego sztuce Johna Forda Szkoda, że jest nierządnicą. Wspólne życie Alaina Delona z Romy Schneider, które trwało pięć lat, zakończyło się w 1963 roku, gdy ta kręciła film w USA. 13 sierpnia 1964 roku ożenił się z Francine Canovas, która debiutowała na planie filmowym w 1967 jako Nathalie Delon w filmie Samuraj, w którym Alain Delon grał główną rolę. Ich syn Anthony urodził się 30 września 1964 w Hollywood, gdzie aktor podpisał kontrakt, który jednak wkrótce rozwiązał, ze względu na jakość filmów. Alain Delon pracował także w Wielkiej Brytanii.

W 1968 roku zagrał z Charlesem Bronsonem w filmie kryminalnym Żegnaj przyjacielu. W tym samym roku otworzył własną wytwórnię filmową Adel Productions, w której jako pierwszy powstał film Jeff (1969) w reżyserii Jeana Hermana z Mireille Darc. Powstały w czasie kręcenia filmu romans i związek z Mireille Darcz doprowadził 14 lutego 1969 do rozwodu z Nathalie. W 1969 roku ponownie pojawił się na planie filmowym z Romy Schneider w filmie Basen. Prasa spekulowała na temat ich ponownego związku, co jednak nie nastąpiło. W tym czasie wybuchła też afera Markovića, jednego z ochroniarzy Delona, który został zamordowany. O morderstwo oskarżono, przyjaciela Alaina Delona, François'a Marcantoniego, który ostatecznie został uniewinniony. Również Alain Delon był przesłuchiwany. Sprawa morderstwa do dziś nie została wyjaśniona.

W 1969 roku założył razem z Mireille Darc i ojcem chrzestnym przestępczego półświatka Marsylii, Jacky Imbertem, stadninę koni w Aix-en-Provence.

W latach 70-tych Alain Delon nakręcił komercyjne filmy przygodowe i kryminalne jak między innymi Borsalino (1970), Samuraj i kowboje (1971), Scorpion (1973), Borsalino i spółka (1974), Zorro (1975), Gang (1977) i Port lotniczy ’79 (1979), który był ostatnią, zresztą nieudaną, próbą zdobycia sławy w Hollywood. Filmy z większymi ambicjami artystycznymi jak Zabójstwo Trockiego (1972), w którym wystąpili też Romy Schneider i Richard Burton oraz Pan Klein (1976) zyskały wprawdzie uznanie krytyków, ale nie cieszyły się popularnością wśród publiczności.

W 1973 roku Alain Delon odniósł międzynarodowy sukces w muzycznym świecie nagrywając w duecie ze swoją przyjaciółką Dalidą singiel Paroles. Paroles.... (Słowa. Słowa...), który w Meksyku i Portugalii uplasował się na 3 miejscu pod względem sprzedaży, a we Francji na 10-tym. Alain Delon wystąpił w niej jako recytator, a Dalida śpiewała.

Lata 1980–2020

W francusko-szwajcarsko-radzieckim filmie Teheran 43 (1981) Alain Delon, Claude Jade i Curd Jürgens zagrali razem z rosyjskimi aktorami. W 1981 roku reżyserował swój pierwszy film Za skórę gliny, do którego napisał także scenariusz. W następnym roku zatrudnił Catherine Deneuve do filmu Szok. Jako odtwórca głównej roli w filmie Nasza historia (1984) otrzymał Cezara. Tak jak w latach poprzednich, również teraz produkował filmy gangsterskie, które stawały się sukcesami komercyjnymi. Po filmie Nie budzi się gliniarza, który śpi (1988) Alain Delon przestał występować jako bohater thrillera kryminalnego. Film Powrót Casanovy (1992), w którym zagrał u boku Elsy i Fabrice Luchini, nie odniósł spodziewanego sukcesu i wrócił ponownie do filmów kryminalnych. Pomimo dużych nakładów na promocję film Dzień i noc (1997) okazał się największą porażką w karierze Alaina Delona.

W 1999 roku Alain Delon ogłosił zakończenie kariery filmowej, ale pomimo tego wrócił na ekrany między innymi w filmach Aktorzy (1999), Frank Riva (2003), Asterix na olimpiadzie (2008) i Szczęśliwego Nowego Roku, matki! (2012).

Od 23 września 1999 roku posiada obywatelstwo szwajcarskie. W Genewie znajduje się jego firma, a sam aktor mieszka od 1985 roku w Chêne-Bougeries koło Genewy.

W sierpniu 2019 roku Anthony Delon potwierdził, że jego ojciec doznał udaru i krwotoku mózgowego dwa miesiące wcześniej, co doprowadziło do jego hospitalizacji w szpitalu w Salpêtrière, a następnie w klinice szwajcarskiej.

Filmografia (wybór)

  • 1949 : Le Rapt (rola drugoplanowa)
  • 1957 : Kiedy kobieta jest w coś zamieszana (Quand la femme s'en mêle)
  • 1957 : Bądź piękna i milcz (Sois belle et tais-toi)
  • 1958 : Christine
  • 1959 : Słaba płeć (Faibles Femmes)
  • 1959 : Droga młodości (Le Chemin des écoliers
  • 1960 : W pełnym słońcu (Plein Soleil
  • 1960 : Rocco i jego bracia (Rocco et ses frères
  • 1961 : Co za radość żyć (Che gioia vivere)
  • 1962 : Zaćmienie (L'eclisse)
  • 1963 : Karambole (Carambolages
  • 1963 : Lampart (Il gattopardo)
  • 1964 : Żółty Rolls-Royce (The Yellow Rolls-Royce)
  • 1966 : Czy Paryż płonie? (Paris brûle-t-il?)
  • 1967 : Diabolicznie twój (Diaboliquement vôtre)
  • 1968 : Żegnaj przyjacielu (Adieu l'ami)
  • 1968 : Basen (La Piscine)
  • 1969 : Jeff
  • 1969 : Klan Sycylijczyków (Le Clan des Siciliens)
  • 1970 : Borsalino
  • 1970 : W kręgu zła (Le Cercle rouge)
  • 1971 : Zabójstwo Trockiego (L'Assassinat de Trotsky)
  • 1972 : Glina (Un flic)
  • 1972 : Terapia szokowa (Traitement de choc)
  • 1974 : Borsalino i spółka (Borsalino and Co.)
  • 1975 : Zorro
  • 1976 : Pan Klein (Monsieur Klein)
  • 1977 : Śmierć człowieka skorumpowanego (Mort d'un pourri)
  • 1980 : Teheran 43 (Téhéran 43)
  • 1984 : Miłość Swanna (Un amour de Swann)
  • 1985 : Słowo gliny (Parole de flic)
  • 1988 : Nie budzi się gliniarza, który śpi (Ne réveillez pas un flic qui dort)
  • 1993 : Zbrodnia (Un crime)
  • 1995 : Sto i jedna noc (Les Cent et Une Nuits)
  • 2000 : Aktorzy (Les Acteurs)
  • 2008 : Asterix na olimpiadzie (Astérix aux Jeux olympiques)
  • 2012 : Szczęśliwego Nowego Roku, matki! (Bonne Année les mamans !
  • 2016 : Pokolenie de Gaulle'a (Génération de Gaulle)

Linki

  • Alain Delon w Encyclopædia Universalis (online, dostęp 12 październik 2020)
  • Alain Delon w fr.wikipedia.org (online)

Przypisy

  1. Alain Delon : son idylle secrète avec Dalida, FemmesPlus, kwiecień 2011 (online, dostęp 12 październik 2020).
  2. Alain Delon : «Aujourd'hui, on n'écrit plus pour des stars mais pour du pognon»
  3. Henri Rode: Le Fascinant Monsieur Delon, Pac, 1974, s. 26
  4. Marion van Renterghem: Alain Delon : « Je me souviens », Vanity Fair no 49, sierpień 2017, s. 38-47.
  5. Gabin, Schneider, Belmondo : Alain Delon raconte ses amitiés, Paris Match, 12 décembre 2016 (online)