Jacques Demy

Jacques Demy (ur. 5 czerwca 1931 w Pontchâteau (departament Loara Atlantycka); zm. 27 października 1990 w Paryżu) – francuski reżyser, scenarzysta, aktor, producent filmowy, przedstawiciel Nowej Fali w kinematografii francuskiej. Zany przede wszystkim dzięki filmom : Parasolki z Cherbourg (1964), Panienki z Rochefort (1967), Księżniczka w oślej skórze (1970) i Pokój w mieście (1982).

Jacques Demy
Jacques Demy.
Źródło:INA CULTURE 

Genealogia

  • Ojciec : Raymond Demy, mechanik samochodowy;
  • Matka : Marie-Louise Leduc, fryzjerka;
  • Rodzeństwo : brat Yvon i siostra Hélène;
  • Żona: od 1962 Agnès Varda, którą spotkał podczas festiwalu filmów krótkometrażowych w Tours;
  • Dzieci: syn Mathieu Demy (ur. 1972), adoptowana córka Agnès Varda, Rosalie Varda, biologiczna córka Antoine'a Bourseillera;

Biografia i twórczość

Rodzice Jacques'a Demy'ego byli wielkimi miłośnikami kina, operetki i opery. Wkrótce takim stał się ich syn, który często chodził do teatru marionetkowego w Nantes. W wieku czternastu lat, u końca drugiej wojny światowej, został prawdziwym kinomanem, czytał przegląd L'Écran français i uczęszczał do klubu kinowego w Nantes. Wcześnie zrealizował kilka animacji filmowych techniką malowania na taśmie filmowej. Między 1939 a 1943 rokiem uczył się także gry na skrzypcach.

Od września 1943 do sierpnia 1944 roku przebywał w miejscowości Pierre Percée w pobliżu Nantes. W tym czasie sfilmował atak powietrzny na most na Loarze (Pont de Mauves), łączący miejscowości Mauves-sur-Loire i La Chapelle-Basse-Mer. Końcem 1944 roku kupił pierwszą kamerę, a pod koniec 1946 roku miał już kolejną, bardziej zaawansowaną. Zrealizował kilka filmów z aktorami, a także filmów dokumentalnych, w szczególności w 1947 roku Le Sabot, po pobycie w La Chapelle-Basse-Mer i pierwszy szkic filmu Le Sabotier du Val de Loire (1955). Jednak między 1946 a 1948 rokiem zajmował się przede wszystkim animacją miniaturowych postaci, realizując kilkuminutowe filmy: La Ballerine i Attaque nocturne. W tym czasie spotkał go filmowiec Christian-Jaque, który zachęcił młodego twórcę do dalszej pracy, a także nakłonił ojca do zaakceptowania powołania syna.

Od października 1945 roku Jacques Demy uczył się w koledżu w Nantes (obecne Lycée Leloup-Bouhier). Interesował się przede wszystkim literaturą i rysunkiem. W wolnym czasie uczęszczał na wykłady w Wyższej Szkole Sztuk Pięknych (École supérieure des beaux-arts de Nantes Saint-Nazaire) w Nantes. W 1949 roku wyjechał do Paryża, aby studiować w École technique de photographie et de cinématographie. Na egzamin końcowy w 1952 roku nakręcił dziesięciominutowy film krótkometrażowy Les Horizons morts. Następnie odbył służbę wojskową.

Początkowo był asystentem reżyserów Paula Grimaulta i Georges'a Rouquiera. Zauważony przez firmę reklamową rozpoczął współpracę z Bernardem Eveinem. To także okres, kiedy zaczął pisać powieść, którą szybko porzucił, ale która stała się pierwszym szkicem scenariusza filmu Pokój w mieście (Une chambre en ville). Zainteresował się filmem dokumentalnym i w 1953 roku napisał scenariusz do Sabotier du Val de Loire. Jako asystent Georges'a Rouquiera brał udział przy realizacji filmów dokumentalnych Lourdes et ses miracles (1954) i Arthur Honegger (1955). Dzięki poparciu Georges'a Rouquiera Jacques Demy wyreżyserował w 1955 roku film Sabotier du Val de Loire, który w następnym roku zyskał uznanie u krytyków. Następnie został zatrudniony przez Jeana Massona przy realizacji filmu Le Mariage de Monaco, o ślubie Grace Kelly i księcia Monako Rainiera III, który powstał na zlecenie księstwa. Pod koniec 1956 roku Demy był ponownie asystentem Georges'a Rouquiera przy filmie przygodowym S.O.S. Noronha.

Podczas kręcenia filmu S.O.S. Noronha poznał Jeana Maraisa, dzięki któremu nawiązał kontakt z Jeanem Cocteau, który przekazał mu prawa filmowe do swojej krótkiej sztuki Le Bel Indifférent, powstałej w 1940 roku. Na tej podstawie powstał w 1957 roku film o tym samym tytule. W 1961 roku na ekranach pojawił się pierwszy film fabularny reżysera, do którego napisał scenariusz według opowiadania Białe noce Fiodora Dostojewskiego. Mały budżet (38 milionów franków) zmusił go do rezygnacji z filmu kolorowego na rzecz czarno białego, ograniczenia choreografii i dekoracji oraz zaangażowanie Marca Michela zamiast Jean-Louis'a Trintignanta do roli głównej. W filmie tym, przemianowanym na Lola (początkowo Un billet pour Johannesburg), po raz pierwszy współpracował z Michelem Legrandem przy tworzeniu muzyki. Był to pierwszy film trylogii, do której należą Parasolki z Cherbourga (1964) i Sklep z modelkami (1969). Po ukazaniu się filmu Lola zaproszono Jacquea'a Demy i Rogera Peyrefitte'a do reżyserowania antologii filmowej Siedem grzechów głównych (1962), części czwartej La Luxure (Pożądanie). Pozostałe części antologii reżyserowali : Sylvain Dhomme i Max Douy (La Colère, Złość), Édouard Molinaro (L'Envie, Zazdrość), Jean-Luc Godard (La Paresse, Lenistwo), Roger Vadim (L'Orgueil, Pycha), Philippe de Broca (La Gourmandise, Łakomstwo), Claude Chabrol (L'Avarice, Chciwość).

Jacques Demy odniósł wielki sukces w 1964 roku po wyreżyserowaniu obrazu Parasolki z Cherbourga, w którym pierwszy raz główną rolę zagrała Catherine Deneuve. Film nagrodzono Złotą Palmą na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes. W 1967 roku wyreżyserował musical Panienki z Rochefort, w którym ponownie zagrała Catherine Deneuve wraz z siostrą Françoise Dorléac, która jeszcze przed premierą zginęła w wypadku samochodowym. Następnie Jacques Demy wyjechał do Stanów Zjednoczonych Ameryki, gdzie przebywał już dwukrotnie : w 1965 roku po nominacji Parasolek z Cherbourga do Oskara i w 1965, kiedy angażował Gene Kelly do Panienek z Rochefort. Tym razem był zaproszony na festiwal filmowy do San Francisco, ale pozostał tam ponad dwa lata. W tym czasie zrealizował dla Columbia Pictures film Sklep z modelkami (1969), który okazał się porażką. Mimo to film, będąc niedrogim, pokrył koszty dzięki telewizji i to niepowodzenie nie obciążyło Jacques'a Demy'ego, który otrzymał propozycję nakręcenia Spaceru w wiosennym deszczu z Ingrid Bergman i Anthonym Quinnem. Wolał jednak wrócić do Francji, aby zrealizować swój osobisty projekt Księżniczka w oślej skórze (1970). Sprzedaż ponad dwóch milionów biletów wstępu na ten film była jednym z największych sukcesów finansowych reżysera.

W 1973 roku wyreżyserował komedię Największe wydarzenie od czasu, kiedy człowiek stanął na księżycu z Catherine Deneuve jako Irène de Fontenoy i Marcello Mastroiannim jako Marco Mazetti. Inscenizowany w 1978 roku dramat historyczny Lady Oscar – róża Wersalu, nawiązujący do rewolucji francuskiej, jest filmową adaptacją udanej mangi Róża Wersalu wydawanej od 1972 roku.

Chociaż już w latach 50-tych zaczął pisać powieść, a w 1973 i 1974 roku przerobił ją na scenariusz do filmu muzycznego Pokój w mieście, to sam film powstał dopiero w 1982 roku. Początkowy tytuł brzmiał Édith de Nantes (Edyta z Nantes; kalambur z edyktu z Nantes). Reżyser zamierzał zaangażować do filmu Catherine Deneuve, Gérarda Depardieu, Simone Signoret i Isabelle Huppert, którzy odmówili. Catherine Deneuve nie zgodziła się na dubbing w śpiewie, twierdząc, że głos jest jej częścią jako aktorki. Jednak najbardziej uderzająca była odmowa Michela Legranda, stałego kompozytora Demy'ego, któremu nie podobał się scenariusz, nie podobała się tematyka społeczna. Dopiero w 1981 roku mógł Demy ponownie wrócić do projektu. W obsadzie filmu znaleźli się Dominique Sanda, Richard Berry, Michel Piccoli, Danielle Darrieux i Fabienne Guyon, a muzykę skomponował Michel Colombier. Film, który krytykował społeczeństwo,a niektórzy uważali nawet za film polityczny, nie znalazł uznania u publiczności, ale zyskał uznanie wśród krytyków, którzy w 1983 roku nominowali go do Cezara w 9 kategoriach, ale nie otrzymał żadnego. Również trzy ostatnie filmy Jacques'a Demy'ego : Parking (1985), Trzy miejsca na 26 (1988) i La table tournant (1988, współreżyser) okazały się porażką.

Jacques Demy zmarł 27 października 1990 w Paryżu, oficjalnie w wyniku raka. Pochowany został na Cmentarzu Montparnasse. W 2008 roku żona Agnès Varda wyjawiła, że prawdziwym powodem śmierci Demy'ego był AIDS.

Filmografia

Filmy fabularne

  • 1961: Lola
  • 1962: Siedem grzechów głównych (Les sept péchés capitaux)- nowela La luxure
  • 1963: Zatoka aniołów (La baie des anges)
  • 1964: Parasolki z Cherbourga (Les parapluies de Cherbourg)
  • 1967: Panienki z Rochefort (Les demoiselles de Rochefort)
  • 1969: Sklep z modelkami (Model Shop)
  • 1970: Księżniczka w oślej skórze (Peau d'âne)
  • 1972: Zaczarowany flet (The Pied Piper)
  • 1973: Największe wydarzenie od czasu, gdy człowiek stanął na księżycu (L'événement le plus important depuis que l’homme a marché sur la lune)
  • 1977: Jedna śpiewa, druga nie (L'une chante, l'autre pas)
  • 1979: Lady Oscar – róża Wersalu (Lady Oscar)
  • 1980: La naissance du jour
  • 1982: Pokój w mieście (Une chambre en ville)
  • 1985: Parking
  • 1988: Trzy miejsca na 26 (Trois places pour le 26)
  • 1988: La table tournant – współreżyser

Filmy krótkometrażowe

  • 1951: Les horizonts morts
  • 1956: Le sabotier du Val de Loire – dokumentalny
  • 1957: Le bel indifférent
  • 1958: Musée Grévin
  • 1959: La mère et l'enfant
  • 1959: Ars Filmy telewizyjne
  • 1980: La naissance du jour
  • 1984: Luizjana (Lousiana)

Literatura

  • Agnès Varda: L'Univers de Jacques Demy, 1995.
  • Jean-Pierre Berthomé: Jacques Demy et les racines du rêve, Nantes, Éditions L'Atalante, 1996 (ISBN 2-84172-042-X).

Linki

Autor: Roman Penkała