Emil Kuh

Emil Kuh (ur. 13 grudnia 1828 w Wiedniu; zm. 30 grudnia 1876 w Merano) – austriacki pisarz, krytyk literacki, profesor literatury i języka niemieckiego. (wyznanie mojżeszowe, od 1859 katolickie)

Emil Kuh 1867 IZ 49 144
Emil Kuh, 1867.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

    Ojciec: Löw Leopold (ur. 1802), kupiec tekstylny;
  • Matka: Antonie Catharina, córka kupca Mosesa Sichrowsky w Wiedniu i Elisabeth Kuh;
  • Wujek ze strony matki: Heinrich von Sichrowsky (austriacki tytuł szlachecki od 1866, 1794-1866), współzałożyciel i generalny sekretarz austriackiej Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda (KFNB);
  • Brat: Angelo Ritter von Kuh (1830-98), generalny sekretarz Kolei Zachodniej;
  • Żona: od 1859 Adele Ferrari, sopranistka Opery Wiedeńskiej (Wiener Hofoper);
  • Dzieci: syn baron Paul Robert von Kuh-Chrobak (austriacki tytuł szlachecki od 1910, a tytuł barona od 1917, 1863-1931), dyrektor generalny w ministerstwie finansów, 1918-20 tymczasowy minister finansów.

Życiorys i twórczość

Chociaż Emil Kuh nie miał zamiłowania do kupiectwa, to po ukończeniu gimnazjum w Wiedniu rozpoczął pracę w firmie tekstylnej ojca w Trieście. Interesowała go natomiast literatura, pisał wiersze i opowiadania. Decydujący wpływ wywarł na niego Friedrich Hebbel. Hebbel nauczył go pisarstwa i doradził mu, że „z jego przeciętnymi zdolnościami poetyckimi” nie zostanie dobrym poetą, lecz może stać się dobrym krytykiem literackim. Towarzystwo Hebbela uzmysłowiło mu bolesne braki w wykształceniu, które uzupełniał studiami autodydaktycznymi, w czym wspierali go germanista Franz Pfeiffer i jego przyjaciele Joseph Unger i Julius Glaser. Rodzice pragnęli jednak, aby wykonywał praktyczny zawód. Za pośrednictwem wujka otrzymał posadę urzędnika w austriackiej Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda (KFNB) w Opawie. Po kilku latach wrócił do Wiednia, zauroczony tamtejszym życiem literackim.

W 1854 roku Emil Kuh opublikował swoje pierwsze studium Friedrich Hebbel: eine Charakteristik, w 1857 wydał Drei Erzählungen (Trzy opowiadania), w 1858 tomik wierszy Gedichte. Zimę 1858/59 spędził w Berlinie. Tam ostatecznie postanowił porzucić poezję na rzecz krytyki literackiej. W 1859 roku zakończyła się jego przyjaźń z Hebbelem i ożenił się z Adelą Ferrari, sopranistką Opery Wiedeńskiej. W następnym dziesięcioleciu stał się znanym krytykiem literackim. Wygłaszał odczyty na temat historii kultury i literatury, w 1861 został felietonistą gazety „Österreichische Zeitung”, w 1862 recenzentem teatralnym w „Die Presse“, w 1867 w „Wiener Zeitung“, w 1863 wydał antologię Dichterbuch aus Österreich, a w 1864 otrzymał profesurę w Wiedeńskiej Akademii Handlowej (Wiener Handelsakademie). W latach 1865–67 zajmował się edycją wszystkich pism Hebbela, które razem z Juliusem Glaserem wydał w 12 tomach. Spostrzeżenia wynikłe podczas publikacji spuścizny byłego przyjaciela opracował w 2 tomowej jego biografii Biographie Friedrich Hebbels. W latach 70-tych choroba płuc zmusiła go do dłuższego pobytu we Włoszech i w końcu do zamieszkania w Merano.

Prace Emila Kuh dotyczą prawie wyłącznie współczesnych mu poetów, z którymi utrzymywał osobiste i listowne kontakty. W sposobie kombinacji wywiadu i krytycznego badania dzieła rozwinął metodę jego nowoczesnego przedstawienia literackiego, co czyni jego badania do dzisiaj godnymi czytania. Biografia Hebbela, której drugiego tomu nie ukończył, pozostaje mimo kilku niedociągnięć dziełem sztandarowym. Był jednym z najlepszych interpretatorów pism Adalberta Stiftera i jednym z pierwszych propagatorów dzieł Gottfrieda Kellera w Wiedniu.

Pisma (wybór)

  • Friedrich Hebbel: eine Charakteristik, 1854, online;
  • 3 Erzählungen (3 opowiadania), 1857;
  • Gedichte (Wiersze), 1858;
  • Dichterbuch aus Österreich. Anthologie (Książka poetycka z Austrii. Antologia), 1863, online;
  • Über neuere Lyrik (O nowej liryce), 1865, online;
  • Franz Grillparzer und sein Besuch bei Goethe (Franz Grillparzer i jego wizyta u Goethego), 1866;
  • Adalbert Stifter, 1868;
  • Zwei Dichter Österreichs: Franz Grillparzer, Adalbert Stifter (Dwaj poeci Austrii: Franz Grillparzer, Adalbert Stifter), 1872, online;
  • Biographie Friedrich Hebbel's: zwei Bände (Biografia Friedricha Hebbela), 1877.

Literatura

  • Renate Heuer: "Kuh, Emil" w: Neue Deutsche Biographie 13 (1982), s. 250-251, online.
  • Felix Bamberg: "Kuh, Emil" w: Allgemeine Deutsche Biographie 17 (1883), s. 316-317, online.

Linki

  • Hanus: Kuh, Emil (1828-1876), Schriftsteller und Journalist, w: Österreichisches Biographisches Lexikon, online, dostęp 29.05.2021.
Autor: Roman Penkała