Paul Keller

Paul Keller (ur. 6 lipca 1873 r. w Milikowicach (wówczas niem. Arnsdorf) na Dolnym Śląsku; zm. 20 sierpnia 1932 r. we Wrocławiu (wówczas niem. Breslau) - śląsko-niemiecki pisarz. (wyznania katolickiego)

Paul Keller
Paul Keller.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec August (zm. 1922), murarz, później obwoźny handlarz, syn Johanna, studniarza i małego rolnika w Milikowicach; matka Josepha Peschke z okolic Opawy; - ożenił się w Milikowicach w 1896 r. z Magdą Wentzig (zm. 1957); towarzyszka życia (od 1913) Elisabeth Göllner (ur. 1893); w małżeństwie nia miał dzieci; z Elisabeth Göllner miał syna i córkę (oboje adoptował).

Życiorys

Paul Keller wychowywał się u dziadka, gdyż rodzice z powodów zawodowych rzadko byli w domu. Już w szkole w Milikowicach zadebiutował dwoma wierszami w Deutsche Dichterlaube (Berlin). Chcąc zostać nauczycielem uczęszczał w latach 1887-90 do szkoły przygotowawczej w Lądku-Zdroju (wówczas niem. Bad Landeck) i od 1890 do 1893 r. do seminarium nauczycielskiego we Wrocławiu. W seminarium założył teatr szkolny, na potrzeby którego napisał liczne sztuki. Zimą 1893 r. otrzymał posadę nauczyciela w Jaworze, ale już w następnym roku przeniósł się do szkoły przygotowawczej do Świdnicy, w latach 1896-1908 pracował w szkole ludowej we Wrocławiu.

Już podczas nauki w seminarium pisał opowiadania i szkice dla Neuroder Hausfreund, Schlesische Volkszeitung i Katholische Schulzeitung für Norddeutschland. W okresie pracy we Wrocławiu coraz bardziej poświęcał się pisarstwu. W 1898 r. wydał dwutomowy zbiór opowiadań »Gold und Myrrhe«. Stał się sławny w 1902 r. dzięki wydanej powieści »Waldwinter«, która należała do najbardziej poczytnych książek w tym czasie. Jego powieść »Die Heimat« (1903) Felix Dahn (1834-1912) nazwał "prawdziwą sztuką rodzimą". Od 1909 do 1912 r. wydawał czasopismo Der Guckkasten, w 1914 r. założył czasopismo Die Bergstadt, w którym ukazało się wiele jego opowiadań. Między 1903 a 1927 r. uczestniczył razem z przyjacielem Paulem Barschem (1860-1931) w wielu podróżach m.in. do Szwajcarii, Włoch, Danii, Szwecji, Węgier, Tunezji i Algierii. W 1927 r. podróżował do Istambułu. Częste odczyty i wykłady prowadziły go przez Niemcy, Szwajcarię i Czechosłowację.

Paul Keller należał na początku XX wieku do najpoczytniejszych pisarzy w Niemczech. W 1931 r. jego książki osiągnęły nakład 5 mln. egzemplarzy i zostały przetłumaczone na 17 języków. Oprócz opowiadań i noweli najbardziej znanymi jego powieściami były »Waldwinter« (1902), »Die Heimat« (1903), »Der Sohn der Hagar« (1907) i »Ferien vom Ich« (1915), niektóre z nich zostały sfilmowane. Jego opowiadania, często w formie baśni, przypowieści, alegorii są pod wpływem konserwatywnego idealizmu, miłości stron rodzinnych i naiwnej pobożności. Akcja prawie wszystkich jego pism rozgrywa się w śląskiej ojczyźnie, której naturalne piękno zawsze opisuje. Wprawdzie jego opowiadania i powieści zakorzenione są w przedstawieniu moralności i wartości przemijającego XIX wieku, to jednak próbuje we wszystkich swoich książkach rozbudzić u czytelników uczucie społecznej i moralnej odpowiedzialności (»Sohn der Hagar«; »Der Lump«, opowiadanie). Wciąż wzywa do moralnego nawrócenia i odejścia od dążenia do materialnego zysku w wielkim mieście (»Ferien vom Ich«). Podczas gdy faktycznie zajmuje się losem "małych ludzi", to jednak zawsze pozostaje w jego opowiadaniach tendencja romantyczno-sielankowa i konserwatywno-moralna.

Paul Keller zmarł we Wrocławiu i został pochowany na cmentarzu św. Wawrzyńca.

Dzieła (wybór)

  • Waldwinter. 1902.
  • Der Sohn der Hagar. 1907.
  • Die alte Krone. 1909.
  • Stille Straßen. 1912.
  • In fremden Spiegeln. 1920.
  • Die vier Einsiedler. 1923.
  • Drei Brüder suchen das Glück. 1929.
  • Gedichte und Gedanken. 1933.

Literatura

  • Eva-Suzanne Bayer-Klötzer: "Keller, Paul." W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 11, Duncker & Humblot, Berlin 1977, ISBN 3-428-00192-3, s. 465 (online).

Linki

Autor: Roman Penkała