Beatus Rhenanus
Beatus Rhenanus (ur. 22 sierpnia 1485 w Schlettstadt (obecnie Sélestat) jako Beat Bild; zm. 20 lipca 1547 w Strasburgu) – niemiecki humanista i filolog. Jak wielu humanistów tego okresu zlatynizował swoje nazwisko, które nawiązuje do miejscowości Rheinau (Alzacja). (wyznanie katolickie)
Spis treści
Genealogia ↑
- Ojciec : Antonius Bild (zm. 21.11.1520), mistrz rzeźniczy z Rheinau (Alzacja)
- Matka : Barbara Kegel (zm. 1487)
- Ożenił się : z Anną Braun
Życiorys ↑
Beatus Rhenanus chodził do szkoły miejskiej w Schlettstadt i w latach 1503–07 studiował w Paryżu, gdzie rozpoczął naukę drukarstwa, którą kontynuował od 1507 w Strasburgu. Od 1511 w Bazylei studiował grekę u dominikanina Johannesa Cuno (ok. 1462/1463–1513). Razem z Johannem Frobenem (1460–1527) drukował w 1513 wydanie Adagiorum veterum Collectanea Erazma z Rotterdamu (1466–1536), z którym przyjaźnił się od 1514. W 1519 wydał dla Erazma Opera Q. Septimii Florentis Tertulliani z krytycznym wprowadzeniem dotyczącym prymatu papiestwa. Jego przyjacielska postawa wobec Reformacji spowodowała w 1522 publikację pisma Defensor pacis (1324) Marsyliusza z Padwy (ok. 1275–1343), który krytykował Kościół jeszcze przed Reformacją. Cesarz Karol V (1500–1558) nadał mu w 1523 tytuł szlachecki. Od 1527 mieszkał w Schlettstadt. Wprawdzie dopasował się do tamtejszych warunków i pozostał katolikiem, to jednak podejrzewany był o sympatyzowanie z Marcinem Lutrem (1483–1546). Swoją obszerną bibliotekę zapisał szkole łacińskiej w rodzinnym mieście (Bibliothèque humaniste).
Jako filolog publikował pisma łacińskich Ojców Kościoła i antycznych klasyków. Jako historyk zajmował się prehistorią i historią starożytną Niemiec (Rerum Germanicarum libri tres, 1531). Ze względu na różnorodne oceny starych i nowych Niemiec oraz uwzględnianie źródeł okazał się obok Johannesa Aventinusa (1477–1534), Sebastiana Francka (1499–1542) i Joachima Vadiana (1484–1551) krytycznym historykiem. Sednem jego publicystyki humanistycznej był sprzeciw wobec teologii scholastycznej i krytyka Rzymu.
Dzieła (wybór) ↑
- Epistolae proverbiales, 1508.
- Ludus L. Annaei Senecae, 1515.
- De morte Claudii Caesaris, 1515.
- De laudibus Calvitii, 1515.
- De rebus Alexandri Magni regis Macedonum, 1518.
- Sermones platonici, 1519.
- Familiarum Colloquiorum formulae, 1520.
- Opera Septimii Florentis Tertulliani, 1521.
- V.Velleji Paterculi Historiae Romanae II Volumina per Beatum Rhenanum, 1522.
- Autores historiae ecclesiasticae, 1523.
- Emendationes, 1526.
- Rerum Germanicarum libri tres., 1531.
- De rebus Gothorum, Persarum et Vandalorum, 1531.
Literatura ↑
- Richard Newald: Beatus Rhenanus w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, ISBN 3-428-00182-6, s. 682 f. (online).
- Beat von Scarpatetti: Rhenanus, Beatus w Historisches Lexikon der Schweiz.