Bernhard Groethuysen

Bernhard Groethuysen (później Bernard Groethuisen; ur. 9 września 1880 w Berlinie; zm. 17 września 1946 w Luksemburgu) - niemiecko-francuski filozof, historyk i tłumacz. (wyznania katolickiego)

Genealogia

Ojciec Philipp Groethuysen, lekarz i radca sanitarny; matka Olga z domu Groloff, pochodziła z rosyjskiej rodziny emigrantów.

Życiorys

Z powodu choroby ojca rodzina wyprowadziła się z Berlina i zamieszkała w Baden-Baden, gdzie Bernhard Groethuysen ukończył gimnazjum. Jesienią 1898 r. rozpoczął studiowanie filozofii, ekonomii i historii sztuki w Wiedniu. Następnie kontynuował studia w Monachium i Berlinie. Jego nauczycielami byli m.in. Theodor Gomperz, Georg Simmel, Heinrich Wölfflin i Wilhelm Dilthey. W 1903 r. promował się w Berlinie u Carla Stumpfa pracą pt. »Das Mitgefühl« (Współczucie). W roku 1907 habilitował się, po czym został Privatdozentem na uniwersytecie w Berlinie.

Prowadzone badania dotyczące historyczno-duchowych i kulturowych warunków powstania rewolucji francuskiej zaowocowały w » Die Entstehung der bürgerlichen Welt- und Lebensanschauung in Frankreich« (1927). Jego nazwisko łączone jest także z recepcją twórczości Denisa Diderot w XX wieku, a pismo »La pensée de Diderot« (1913) wpłynęło na dalszy jej przebieg. W dziele »Œuvres de Denis Diderot« próbował w tematycznej różnorodności pokazać jedność i wyjątkowość myśli autora »Kubusia Fatalisty i jego pana«.

Wybuch I wojny światowej Bernhard Groethuysen przeżył w Paryżu, gdzie wiele razy wcześniej przebywał z powodu prowadzonych studiów. Pierwotnie chciał podróżować do Rouen. Jednak w lutym 1915 r. internowano go podobnie jako wielu innych Niemców. W sumie cztery lata pozostał pod nadzorem urzędowym w pobliżu Châteauroux (Indre) względnie Déols im Camp de Bitray.

Łączyła go ścisła przyjaźń z Margarete Susman. Na spotkaniach tygodniowych w domu Georga Simmela, które stanowiły centrum intelektualistów, artystów i naukowców poznał Ernsta Blocha i Martina Bubera. Należał także do kręgu skupiającego się wokół Aline Mayrisch-de Saint-Hubert (1874-1947), do którego należeli także Paul Claudel, Jean Guéhenno, Jacques Rivière, Karl Jaspers, André Gide, Jean Schlumberger, Ernst Robert Curtius, Annette Kolb, Walter Rathenau, Marie Delcourt i Richard Coudenhove-Kalergi.

Jeśli nawet w swoich politycznych poglądach Bernhard Groethuysen bliski był komunizmu, to jego filozoficzny światopogląd ukształtowany był przez fenomenologię. W latach powojennych przebywał przeważnie we Francji, a zwłaszcza w Paryżu. Przez kilka miesięcy prowadził wykłady w Berlinie. Przetłumaczył dla wydawnictwa »Éditions Gallimard« dzieła Goethego i napisał przedmowę do przetłumaczonego przez Alexandre'a Vialatte'a (1901–1971) dzieła Franza Kafki »Proces«. W 1927 r. założył w wydawnictwie »Gallimard« razem z Jean Paulhanem serię publikacji »Bibliothèque des Idées«.

W 1933 r. protestował przeciw nacjonalizmowi i od tego momentu nie prowadził żadnych wykładów w Berlinie, a w 1937 r. przyjął francuskie obywatelstwo. W 1938 r. cofnięto mu prawo nauczania w Rzeszy.

Bernhard Groethuysen zmarł w klinice »Sainte Elisabeth Am Park« w Luksemburgu z powodu raka płuc.

Dzieła (wybór)

  • Das Mitgefühl. Dissertation, 1903.
  • La pensée de Diderot, 1913.
  • Introduction a la pensée philosophique allemande : depuis Nietzsche, 1926.
  • Deux points de vue sur Nietzsche, 1926.
  • Die Entstehung der bürgerlichen Welt- und Lebensanschauung in Frankreich, 1927 i 1930
  • Philosophische Anthropologie, 1928.
  • Die Dialektik der Demokratie, 1932.
  • Unter den Brücken der Metaphysik, 1968.

Literatura

  • Artykuł powstał na podstawie „Bernhard Groethuysen” w de.wikipedia.org (online).

Linki

Autor: Roman Penkała